Bu ayki köşemde GSYH bazında Dünya’nın en zengin beşinci ülkesi ve aynı zamanda Orta Doğu’nun en zengin ülkesi olan Katar’dan bahsedeceğim.
Nüfusu yaklaşık 3 milyondur. Başkent Doha, ülke nüfusunun %80’inden fazlasına ev sahipliği yapar. Katar, Muhammed bin Thani’nin 1868 yılında İngiltere ile ayrı statüsünü tanıyan “resmi bir antlaşma niteliği olmayan bir pakt ” imzalamasından bu yana Thani Hanedanı tarafından kalıtsal bir monarşi olarak yönetilmektedir. Osmanlı yönetiminin ardından Katar 1916’da İngiliz himayesine girmiş ve 1971’de bağımsızlığını kazanmıştır.
Mevcut Emir Tamim bin Hamad Al Thani, Katar Anayasası uyarınca neredeyse tüm yürütme, yasama ve yargı yetkilerini otokratik bir şekilde elinde tutmaktadır. Dünyanın üçüncü en büyük doğal gaz rezervleri ve petrol rezervleri ile desteklenen yüksek gelirli bir ekonomidir. Katar, dünyanın en büyük sıvılaştırılmış doğal gaz ihracatçılarından biridir.
Petrolün keşfinden önce ekonomi balıkçılık ve inci avcılığına odaklanmıştı. Japon kültür incisinin 1920’lerde ve 1930’larda dünya pazarına girmesinden sonra Katar’ın incicilik endüstrisi çökmüştür. Katar’da 1940 yılında Dukhan Sahasında petrol keşfedildi.
Bu keşif devletin ekonomisini dönüştürdü. Artık ülke, yasal vatandaşları için yüksek bir yaşam standardına sahip. Gelir vergisi olmayan Katar (Bahreyn ile birlikte) dünyadaki en düşük vergi oranlarına sahip ülkelerden biridir.
Ekonomisini büyütmek için büyük ölçüde yabancı işgücüne dayanmaktadır; öyle ki göçmen işçiler nüfusun %86’sını ve işgücünün %94’ünü oluşturmaktadır. Ekonomik büyüme neredeyse tamamen 1940 yılında başlayan petrol ve doğal gaz endüstrilerine dayanmaktadır.
Katar’ın tamamı Umm Said’de bulunan ağır sanayi projeleri arasında günde 50.000 varil (8.000 m3) kapasiteli bir rafineri, üre ve amonyak için bir gübre tesisi, bir çelik fabrikası ve bir petrokimya tesisi bulunmaktadır. Tüm bu endüstriler yakıt olarak gaz kullanmaktadır.
Bunların çoğu Avrupalı ve Japon firmalar ile devlete ait QatarEnergy arasındaki ortak girişimlerdir. ABD, Katar’ın petrol ve gaz endüstrisinin başlıca ekipman tedarikçisidir ve ABD şirketleri Kuzey Sahası gaz gelişiminde önemli bir rol oynamaktadır.
2018 yılında Katar, önümüzdeki yirmi yıl içinde Katar için dört ana hedeften biri olarak çevresel kalkınmayı vurgulayan Ulusal Vizyon 2030’u başlattı. Ulusal Vizyon, yerel ve küresel çevreyi korumak için petrole dayalı enerjiye sürdürülebilir alternatifler geliştirmeyi taahhüt ediyor.
Katar, yenilenebilir kaynaklara yatırımı önümüzdeki yirmi yıl içinde ülke için önemli bir hedef haline getirdi. Katar, 2030 yılına kadar enerjisinin %20’sini güneş enerjisinden elde etme hedefini belirlemiştir.
Katar Vakfı, güneş enerjisi hedeflerine yardımcı olma konusunda aktif olmuştur. Katar Kalkınma Bankası ve Alman SolarWorld şirketi ile birlikte Qatar Solar Technologies’in (QSTec) kurulmasıyla sonuçlanan bir ortak girişim başlatan Qatar Solar’ı kurdu. QSTec, 2017 yılında Ras Laffan’daki polisilikon tesisini devreye aldı. Bu tesis 1,1 MW güneş enerjisi kapasitesine sahiptir.
Dış ticaret rakamlarına baktığımızda, mineral yağlar, gübre, plastik malzemeler, alüminyum ve inorganik kimyasallar en çok ihraç edilen kalemlerdir. En çok ihracat yapılan ülkeler Çin, Hindistan, Kore, Japonya ve Birleşik Krallık’tır. Türkiye’ye en çok alüminyum, plastik malzemeleri, mineral yakıtlar, gübre ve organik kimyasallar ihraç etmektedir.
En çok ithalatı Çin, ABD, Hindistan, İtalya, Almanya ve Türkiye’den yapmaktadır. Nükleer reaktör, elektrik malzemeleri, kara yolu taşıtları, askeri malzemeler ve demir-çelik ithal etmektedir.
Türkiye’den en çok mobilya, askeri malzemeler, elektrik malzemeleri, nükleer reaktör ve canlı hayvan ithal etmektedir.
Elektrik sektöründe de aktif olan Türk markaları Katar pazarında da oldukça talep görüyor. Bu markaların başında Xkoren Elektrik, Bafra Aydınlatma, ACK Aydınlatma, Nak Kablo, Nks Kablo, EAE Elektrik, Bemis, Klemsan, Pelsan Aydınlatma, ALCE, Plastim gibi markalar geliyor.
İnşaat sektörü de Türk müteahhitleri tarafından oldukça ilgi görüyor. Türk inşaat firmaları bugüne kadar yaklaşık 18,3 milyar dolar tutarında 148 proje üstlendi.
Görüşmek dileğiyle…
