Işığın Sağlık Üzerindeki Etkileri

Maalesef yakın zamanlı tek gündemimiz, Koronavirüs Hastalığı (Covid-19) ve buna dair gelişmeler. Hepimiz biraz doktor, biraz eczacı, biraz psikolog, biraz quantumcu, biraz bilim adamı olduk. Hiç okumadığımız kadar okuyoruz belki bu aralar; hemde doğru-yanlış farketmeksizin birçok şeyi okuyoruz. Merakla, ilgiyle ve belki biraz panikle.

Bize düşen sağduyu ve sabır ile, Bilim Kurulu tavsiyelerine harfiyen uymamızdır. Akılla haraket etmek zorundayız.

Umuyor ve diliyorum ki en kısa sürede bu Pandemi sona ersin.

Tam burada bilimin ışığından her anlamda ayrılmamayı salık veririm:

Böyle küresel bir sağlık problemi söz konusu olunca; bu makalemde, ışığın sağlık üzerinde etkilerine değinmek istedim.

Kaç zamandır ışık ve aydınlatma kavramları fonksiyonel bir gereklilik olmaktan çıkarak daha kişisel ve akıllı olmaya başladı. Çok yakın bir geleceğe baktığımızda bir gün tüm ampul ve armatürlerin dijital ve yerel ağa bağlanmaya hazır olacağını görebiliyoruz.

Bu teknolojik ivmenin merkezinde İnsan odaklı aydınlatma yatmaktadır. İnsan odaklı aydınlatma, birçok diğer katkının yanı sıra; İnsan sağlığına katkıda bulunacak aydınlatma çözümleri geliştirirken, faydaları sebebiyle doğal olarak, gün ışığı en önemli esin kaynağı olmaktadır. Çünkü gün ışığı tüm aydınlatma parametrelerini, en mükemmel şekilde birleştiren tek ışık kaynağıdır. Burada püf noktası:

• Doğru ışık,
• Doğru renkler,
• Doğru zamanlama.

Işık; Hislerimiz, Uykumuz Ve Vücut Fonksiyonlarımız Üzerinde Etkilidir.

Bilimsel araştırma sonuçlarına göre, gün içindeki yüksek ışık seviyeleri, biyolojik saati ve uyku-uyanma ritmini düzenlemeye yardımcı olmaktadır.

Aydınlatma, doğal gün ışık akışını takip ettiği zaman sabah ve akşamları sıcak sarımsı ışık ve gün ortasında daha enerji veren soğuk beyaz ışık-vücudunuzun biyolojik ritmini destekleyici etkiye sahiptir.

Renkli Kelvin “Renk Sıcaklığı” konusuna bakınız..

Aydınlatma uygulamaları uzun, hatta kısa sürelik hastane ya da gün ışığı almayan bir oda tecrübesi yaşayacak hastalar için çok faydalı olabilir.

Aydınlatma teknolojisinde gerçekleşen büyük devrime paralel olarak, ışığın insan davranışı üzerindeki etkilerinin anlaşılması hızlı bir şekilde gelişti.

Artık işyerleri, evler, özellikle de okullar ve hastanelerde, kişilerin biyolojik saatini destekleyecek uygulamalar yapmak daha kolay ve maliyetsiz.

Işık insanda;

• Görüşü sağlar
• Sirkadiyen ritmimizi
• Çevre deneyimlememizi sağlar
• Mental fonksiyonlarımızı

Sirkadiyen Ritmi nedir diye soracak olursanız; vücut saatimizin düzenidir demek yeterli olacaktır. Bu ritim, vücudunuzun kimyasal ve hormonal üretim ve metabolizmasını yaklaşık 24 saatlik döngü boyunca düzenler. Bu, uyku zamanında uyumanızı ve uyanmanız gerektiğinde uyanmanızı sağlar. Sirkadiyen ritimler vücut tarafından üretilir ama dış uyaranlar onları etkileyebilir.

Sirkadiyen ritmini destekleyen dış uyaranlardan olan, doğru aydınlatma çeşitli faydalar yaratabilir.

ARTAN UYKU SAATİ

• Kısalan uykuya dalma süresi,
• Artan hasta memnuniyeti,
• Artan personel

Hastanelerimizde bugünlerde yaşanan trafiğe olumlu katkı sunacak yapay Işığın sağlık üzerinde etkisine dair önemli 5 başlığa değinmek isterim:

IŞIĞIN YOĞUNLUĞU

• Görüş keskinliği, ışığın yoğunluğuna bağlıdır. Hastane ortamında görüş keskinliği ve netliği her tür operasyonel işlemde gerekli ve önemlidir.
• Konsantrasyon ve dikkat seviyesini artırır.
• Dimlenmiş aydınlatma ortamında işbirliksel davranış ve yaratıcılığı artırır.
• Okuma hızını artırır.

IŞIK KAYNAĞININ RENK SICAKLIĞI;

• Göz 6000K’de 2700K’e kıyasla daha yavaş
• Konsantrasyon ve dikkat seviyesini artırır.
• Uykusuzluğu azaltır ve kişileri iyi hissettirir.
• Sıcak ışık ortamında artan işbirliksel davranış söz konusudur.

IŞIĞIN DAĞILIMI;

• Görsel konfor ve ortam aydınlatması arasında yüksek bağlantı vardır. Doğru ışık dağılımı, yüksek konfor demektir.
• Direk veya endirek aydınlık, odanın görünümünü zenginleştirir, psikolojiyi olumlu etkiler.
• Goven (2010, 2011) çocukları ruhsal halleri ile ortam aydınlığı arasında korelasyon bulmuştur.

IŞIĞIN KONTROL EDİLEBİLİRLİĞİ

Araştırmalar göstermektedir ki kişiye özel ayarlanmış ışık ton ve yoğunlukları en ideal görsel konforu sunmaktadır. Kontrol edilebilirlik 3 farklı konuda katkı sağlanmaktadır:

• Doktor ve hemşire için daha yüksek iş tatmini.
• Hasta için, iyileşen ruh hali ve konfor.
• Ortamda daha yüksek verim, doğru tanılar, doğru kararlar,üretkenlik.

DOĞRU AYDINLATMA TASARIMI

• Görsel konfor ve ortam aydınlatması arasında yüksek bağlantı vardır. Olumlu etkileşirler.
• Araştırmalar gösteriyor ki aydınlatma ile oluşan memnuniyet, bulunulan çevreye dair, daha yüksek bir memnuniyet oluşturuyor. Buda daha yüksek iş tatminini..
• Aydınlatma memnuniyeti ile hastane çalışanın işine bağlılığı arasında doğru orantı vardır.
• Çalışanlar içinse yüksek seviyedeki fonksiyonel ışıklar, daha iyi bir çalışma ortamı yaratıyor.

Sistem, hastanın biyoritmini gün boyunca destekleyen, uyku döngüsünde kanıtlanmış pozitif etkisi olan ve hem hasta hem de çalışanlar için daha fazla konfor ve tatmin sunan yenilikçi dinamik aydınlatma reçeteleri kullanıyor.

Alzheimer hastaları ile yapılan çalışmalarda da görüyoruz ki; ışık uyku düzeni için son derece önemli bir faktör. Dört haftalık ekstra ışık ile aydınlatılan odalarda kalan hastaların önce yaşadığı uykusuzluk probleminin giderilerek düzenli bir uyku düzenine geçtiği görülüyor.

Buradan da göreceğimiz gibi artan ışık seviyesi ve dönüşen ışık sıcaklığının uyku-uyanıklık dengesi, algı ve ruh hali üzerinde pozitif katkı sağlıyor.

Uluslararası 3 araştırmaya göre;

• Psikiyatri Bölümünde, daha parlak ışıkların kullanılması sayesinde, depresyona maruz hastalar, 3 gün daha kısa süre hastane süreci geçirdi. Anna Virz-Justice PhD-Colin Fournier AA Dip ( Hon) Design & Health Scientific Review -2010
• Daha çok gün ışığına maruz kalan hastalar, daha az stres yaşıyor ve daha az ilaç kullanımımız olacak. Jeffrey V.Malch et all. Psychosomatic Medicine 67: 157-163 2005
• Sağlık tesisilerinde arttırılan aydınlık seviyeleri, zarar görmüş algı, ruh hali, davranış, vücut fonksiyonları ve uyku semptomlarında iyileşme sağlamıştır. J.W.Van Someren. A. Kessler, M.Mirmiram ve D.F Swaab

Şunları unutmayalım:

• Bol gün ışığına maruz kalan hastalarda yatış süreleri 5% oranlarında azalmakta.
• Gündüz gün ışığı, bipolar depresyon için hastane yatış süresini kısaltıyor.
• Daha çok gün ışığına maruz kalan hastalar, daha az stres yaşıyor ve daha az ağrı kesici kullanımı oluyor.
• Gün ışığı olmayan bir odada stres krizlerinin görülme oranı 3 kat daha fazla.

Gün ışığını alamayan hastane ortamları içinde, gün ışığını birebir taklit eden aydınlatma çözümleri var ve tüm bu olumlu sonuçlara, güneşsiz ortamda ulaşmakta ışığın büyüleyici gücü ile mümkün.

 

23 Nisan Ulusal Eğemenlik ve Çocuk Bayramınızı kutlar, çocuklarımızın mutlu ve hep güldüğü sağlıklı günler, sağlıklı bir dünya dilerim.

Bir sonraki sayıda görüşmek üzere, sağlıcakla kalın.

Görüşmek dileğiyle..