Enerji Verimliliği Kanunu kapsamında gerçekleştirilen önemli teşvik uygulamalarından biri olan Verimlik Artırıcı Proje (VAP) çalışmalarında da elektrik enerjisi tasarrufları öncelikli olarak değerlendirilmektedir.
Tüm dünyada yaşanılan ekonomik zorluklar, artan elektrik enerjisi fiyatları ve rekabet koşulları düşünüldüğünde, sanayici açısından ürün maliyetinde sağlanabilecek küçük yüzdeli azalmalar bile önemli olmaktadır.
Şüphesiz tüm enerji verimlilik çalışmalarında olduğu gibi aydınlatmada da tasarruf, çalışma emniyet ve konfor koşullarından ödün verilmeden yapılmalıdır. Kaliteli bir aydınlatma ile iş verimi yükseltilip, hatalı ürün ve iş kazası sayıları azaltılabildiğinden, maliyet hesaplarında bu faydaların da dikkate alınması ve son kararların bu veriler ışığında verilmesi gerekmektedir.
Amaç ülke enerji yoğunluğunun veya daha özel olarak tesis özgül enerji yoğunluğunun düşürülmesi olduğundan, üretim miktar ve kalitesindeki artışların maddi getirileri, enerji tüketim maliyetlerinin azaltılmasında önemli etkenler olacaktır.
Endüstri tesislerinde amaç, görme koşullarını iyileştiren düzeyde düzgün ve kamaşmasız bir aydınlatma yaratılması olmalıdır. Bu da amaca uygun ışık kaynağı, armatürlerin doğru seçimi ve yerleştirilmeleri ile mümkün olmaktadır.
Üretim hollerinin genel aydınlatmaları için çizgisel ve noktasal olmak üzere iki temel tip çözüm önerilmektedir. Çizgisel çözüm için önerilen armatürler genellikle tüp fluoresan ışık kaynaklı armatürlerdir. Noktasal çözümler ise, daha çok yüksek tavanlı hacimlerde içlerinde yüksek güçlü noktasal ışık kaynakları bulunan sanayi tipi armatürlerle gerçekleştirilmektedir.
Ancak son yıllarda tüp fluoresan lamba ve armatür reflektör tekniğinde gerçekleşen teknolojik ilerlemeler ile bu tip ışık kaynakları ile de yüksek tavanlarda çözümler yaratılabilmektedir. Bir endüstri tesisinde hangi tip armatürün kullanılacağını belirleyen en önemli faktör tavan yüksekliğidir.
Tesisat tipine karar verilirken tavan yüksekliği önemli bir parametredir. Tavan yüksekliği 6 metreden düşük olan tesislerde çizgisel, 12 metreden yüksek olanlarda noktasal ışık kaynaklı çözümlerin uygulanması önerilmektedir.
Tavan yüksekliği 6 metre ila 12 metre arasında olduğunda ise, hem çizgisel, hem de noktasal ışık kaynaklı tesisatlar kullanılabilmektedir. Seçimin endüstri tipine, ortam ve bakım koşullarına bağlı olarak gerekli lamba karakteristik değerlerine göre yapılması gerektiği söylenen bu tavan yüksekliklerinde, doğru tesisatlara karar verebilmek için yol gösterici uygulamalara ihtiyaç vardır.
Kaynak: İTÜ Enerji Enstitüsü, Enerji Planlaması ve Yönetimi Anabilim Dalı
Özet Bölümü
Fabrika Aydınlatması Uygulama Örneği
Uygulama örneğinde aydınlatma projesine çalışılan fabrika, dünya standartlarında otomasyona dayalı son teknoloji makine parkurunda, çift açılım, tek açılım ve vasistas sistemleri, sürme sistemleri, kapı kilitleri gibi ürünlerin üretimini gerçekleştiren bir tesise sahip.
İstanbul’da yaklaşık 20.000m2’lik üretim tesisinin 3 katında üretim, 2 katındaysa depo alanları bulunan fabrika; tesisin aydınlatma sisteminde “yüksek tavan 2x54W” geleneksel floresan lamba kullanmak istiyor, diğer yandan LED aydınlatma kullanması halinde geri dönüşüm sürelerinin ne olacağına dair bilgi sahibi olmak istiyordu.
Firmaya hazırladığımız projede, kablo tavasına “Everest” modeli “yüksek tavan armatürü” ürünümüzü kullanmayı uygun gördük. 20.000m2’lik tesise toplam 662 adet armatür yerleşimi yapıldı.
EVEREST Yüksek Tavan Armatür Özellikleri
- DKP sac gövde
- Gövde üzerinde bulunan mandallar sayesinde kolay müdahale
- Yüksek tavan uygulamalarında montaj kolaylığı
- Sabit akım çıkışlı, yüksek verimli LED sürücü
- 4mm şeffaf temperli cam
- 4000K/6500K renk sıcaklığı seçeneği
- 50.000 saat
- IP65 / IK>08 / Ra>80
Üretim Alanı Aydınlatma Uygulama Teknik Bilgileri
- Tavan yüksekliği 6 metre.
- Armatür düzlemi yüksekliği 5,80 metre
Depo Alanı Aydınlatma Uygulama Teknik Bilgileri
- Tavan yüksekliği 7 metre.
- Armatür düzlemi yüksekliği 6,80 metre.
Çalışma alanlarında, standartlarla belirlenmiş olan görsel görev şartlarının sağlanması ve homojen dağılımlı bir aydınlatma elde edilmesi önemlidir.
Ekonominin ayakta durmasını sağlayan endüstriyel tesislerde, yukarıdaki aydınlatma hesaplarında görüldüğü gibi sadece aydınlatmanın floresandan LED’e dönüştürülmesiyle %40 oranında enerji tasarrufu sağlanmaktadır.
Bununla birlikte sensör ve kontrol bileşenlerini de kullanılarak doğru ışık seviyeleri ile daha fazla enerji tasarrufu sağlayabilir, enerji faturalarını ve karbon ayak izini azaltarak, verimli çalışmaya devam edebilirler.
Kaynak : EPDK Elektrik Piyasası Sektör Raporu 2018
