Dostlarım tekrar merhaba.. Yeni yılın hepimize tüm dünyaya hayırlar getirmesini temenni ediyorum.

Bu yılın ilk makalesi Sanayi / Endüstri Nedir?

olsun.

Nasıl evrim geçirmiştir ve neler getirmiştir? Yararlarını ve zararlarını, kısacası olumlu ve olumsuz tüm yönlerini ele alıp sizlerle paylaşmak istiyorum.

Endüstri veya sanayi sözlük anlamı ile “Var olan hammaddelerin işleyişinde, işlenen hammaddelerin kullanılacak ürünler haline getirilmesi ve tüm bu süreç için gerekli olan bilgi, araç ve kullanılan yöntemlerin bütünüdür” diye tanımlanmaktadır.

Bu konuda yüzlerce tanım bulunmaktadır. Kendi içinde “sanayi tanımı” değişkenlik gösterebilir. Örnekleme yaparsak, hammaddelerin maddeler haline getirmek, enerji kaynaklarının ortaya çıkarılmasını sağlamak, meydana getirilen hammaddeleri kullanarak, kullanılacak ürünlerin elde edilmesine kadar geçen sürecin adı denilebilir. Bu bir süreçtir ve aslında bütünü kapsayan, değişkenlik gösteren tanımlardır.

Bütün bu çeşitlendirmeler aslında sanayi-endüstri kavramlarının tanımlamalarını geliştirerek bizlere her yönüyle geniş bir alan sunmaktadır.

Endüstri’nin günümüzde yer almasının süreci nasıl başladı?

Sektör dostları, 1770’li yılların ortalarına kadar binlerce yıldır atlar ve benzer hayvanlarla devam eden serüven, at arabalarının ortaya çıkması ile gelişime uğramış ve 1698 yılında İngiliz mühendis Thomas Savery’nin  buhar makinesi icadı ile yenilikler arka arkaya gelmeye başlamıştır.

Bu dönemin icatları ve sonrasında bireysel iş üretimi,  yerini çoklu üretim anlayışına bırakmış ve bu durum da  hayatı kolaylaştıran sonuçları beraberinde getirmiştir.

1765 ile 1780’li yıllar arasında, ilk olarak  1769’da İngiliz Richard Arkwright daha önceleri el ile eğirilen pamuk için bir pamuk eğirme makinesi icat etmiş ve zaman içinde geliştirmiştir.

Yine aynı zaman aralığı içinde İngiliz Edward Cartwright mekanik dokuma tezgahını  icat etmiş ve bunu ardından James Watt buhar makinesini geliştirmiş ve daha kullanışlı hale getirmiştir. Bu gelişimi devam ettirerek, bu makinenin sanayi de kullanılmasına öncülük etmiştir.

Bunların beraberinde kara yolundaki en önemli gelişme buharla hareket eden lokomotifin icadı ve dolayısıyla demir yollarının ortaya çıkmasına neden olmuş ayrıca buhar makinesinin deniz yollarında buharla çalışan gemilerin yapımını sağlamıştır.

Tüm bu gelişmelere öncülük eden ise toprakta bulunan demirin eski yöntemlerle şekillendirilmesine karşın, 1800’lü yıllarda ham demiri elde etmenin yöntemleri bulunmuş ve şekillendirilmesinde ise torna tezgahları, istim çekici, delik açma makinesi gibi üretim makineleri de üretilmeye başlanarak yeni bir çağa doğru başlama hareketi ortaya çıkmıştır.

Demirin işlenmesi sanayileşmede makine yapımının önünü açmış ve bronz çağından sonra demir çağının başlangıcı olmuştur. Tüm bu yaşananlar sanayileşmede ikinci  dalga olarak ifade edilir.

Dalga dalga gelen icatların devamında üçüncü bir dalga geliyor karşımıza;

Ulaştırma Çağı

Hatırlayacak olursak, ilk sanayi akımının başlaması 1775’li yıllara dayanırken, ikincisi 1825’li yıllarında olmuştur.Hızla devam eden bu süreçte ilerlemeler inanılmaz yollar katetmiş, hatta icatların olduğu ülkelerde bile bu hıza yetişmekte zorluklar yaşanmaya başlamıştır.

1820’lerde George Stephanson, lokomotif ile ilgili çalışmaları esnasında kullanılacak demir yollarının da planlarını yapmış ve bunları yaparken aynı zamanda bataklıkların kurutulması işlemlerini, köprülerin yapımı gibi yöntemlerin gelişmesine öncülük etmiştir.

Aslında bunun öncesinde Amerikalı Robert Folton, yapmış olduğu buharlı gemi ile ilk seferi düzenlemiştir..

Hodson Irmağı üzerinde gerçekleşen sefer, gelişmelerin hızla devam etmesiyle okyanuslar arası gemi seferlerinin yapılmasına yol açmıştır.

Bütün bunlar, insanoğlunun hız kavramı ile tanışmasına vesile olmuştur. Artık uzak mesafeler yakına gelmiş demektir..

İcatların yapıldığı ülkelerin dışındaki ülkelerde sanayi gelişimi hızla artmaya devam ederken, dünyanın her noktasına artık hammaddeler ulaştırılmakta ve üretim yapılmakta olduğu görülmeye başlanacaktır.

Değerli sektör dostlarım, 1900’lü yıllara yaklaşmaya başlarken bu kez demir çağının getirdiği yenilikler ve sanayiye olan gelişme katkılarının yanında başka alanlarında ortaya çıkmasına neden olacaktır.

Gelecek sayımızda bu yeni alanlardan kimya çağı ve beraberinde oluşan endüstri ile ilgili devam yazımla sizlerle olacağım.

Yeni yılın tüm dünyaya iyilikler getirmesi temennisiyle esen kalın..

Yılmaz CAYMAZ
Yılmaz Caymaz’ın Sektörüm Elektrik Aydınlatma dergisinde kaleme aldığı pazarlama, satış ve özgün içerikli makalelerimize bu sayfamızdan ulaşabilirsiniz. İSTANBUL ELEKTROMARKET GENEL MÜDÜRÜ Yılmaz CAYMAZ Genel Müdür/General Manager