Avrupa Komisyonu, kentsel mobilitenin tüm Avrupa karayolu taşımacılığı CO2 emisyonlarının %40’ından sorumlu olduğunu tahmin ediyor, bu da iklimin korunması için sürdürülebilir kentsel taşımacılığın önemini gösteriyor.
Quadricycle, motosiklet motoruyla çalışan dört tekerlekli bisiklet anlamına gelmekte olup dört tekerlekli bisiklet, dört tekerlekli mikro arabalara yönelik bir Avrupa Birliği araç kategorisidir.
Tarihte bilinen ilk Quadricycle aracın mucidi Henry Ford’dur. Dört tekerlekli bisiklet sınıflandırması, Avrupa Birliği’nin dört tekerlekli bisikletlerin mopedlerle aynı kategoriye girmesine karar veren 92/61/EEC Sayılı Direktifi’nin yayınladığı 1992 yılında resmi olarak oluşturulmuştur.
2002’de, Çerçeve Direktifi 2002/24/EC daha sonra hafif ve ağır dört tekerlekli bisikletler arasında ayrım yaparak bu tanımı iyileştirmiştir.
Avrupa Komisyonu tarafından kabul edilen yol haritasının temel hedeflerinden biri 2050 yılına kadar şehirlerde konvansiyonel yakıtlı arabaların kaldırılması ve temiz kentsel ulaşım ve işe gidip gelme sağlamak için daha küçük, daha hafif ve daha özel karayolu binek araçlarının kullanımına geçmektir.
AB standartlarında ki kategorilere ayrılırken kullanılan L kategorisi dörtten az tekerlekli motorlu araçlar ve bazı hafif dört tekerlekli araçlar için kullanılır ve L1’den başlayıp L7’ye kadar devam eder.
Burada sadece L6 hafif, L7 ise ağır dört tekerli araç kategorilerini ifade etmektedir. Elektrikli L Kategorisi Araçlar (LEV), küçük boyutları ve hafiflikleri nedeniyle ortalama bir yolcunun ihtiyaçlarını karşılayabilen bu tür alternatiflerin bir parçasıdır.
L6, Framework Directive 2002/24/EC tarafından; akülerin kütlesi hariç, yüksüz kütlesi 425 kg, maksimum hızı da 45 km/h dan fazla olmayan (pozitif) ateşlemeli motorlarda motor silindir kapasitesi 50 cm3’ü veya diğer içten yanmalı motorlarda azami net gücü 6 kW’ı geçmeyen araç tipi olarak tanımlanmıştır.
L7 ise yine aynı kaynakta, tasarım yükü 200 kg’ı (yolcu) veya 1000 kg’ı (mal) aşmayan ve azami net ağırlığı akülerin kütlesi hariç 450 kg’dan fazla olmayan ve net motor gücü 15 kW’ı geçmeyen araç modeli olarak tanımlanmıştır.
Elektrikli scooterlar, elektrikli bisikletler, elektrikli üç tekerlekli bisikletler (e-trikes), elektrikli tekerlekli araçlar, elektrikli tek tekerlekli bisikletler, elektrikli kaykaylar, elektrikli eğlence araçları gibi hafif elektrikli taşıtlarda L kategorisi altına girer.
Elektrikli L kategorisi araçların kullanımı, büyük elektrikli araçlara göre daha uygun fiyatlı ve erişilebilirdir. Sıfır emisyonlu ve pratik yapıları nedeniyle trafiği azaltmaya ve daha temiz bir çevreye katkıda bulunmaya yardımcı olabildikleri için sıkışık kentsel alanlarda tercih sebebidir. Ancak, kullanımı ve kullanılabilirliği yerel yasal düzenlemelere bağlı olarak değişebilir.
LEV’lerin Bazı Ortak Özellikleri
Küçük Boyut: kompakt ve küçük boyutları, onları sıkışık şehir sokaklarında gezinmek için ideal kılar ve dar alanlara rahatça park edilirler.
Sınırlı Hız: 25 ila 45 km/h arasında değişen sınırlı azami hızlara sahiptir. Düşük hızlı kentsel ortamlarda kullanılmak üzere tasarlanmışlardır.
Düşük Emisyonlar: elektrik motorlarıyla çalıştırılır, bu da onları çevre dostu yapar ve şehir merkezlerinde azaltılmış emisyonlara katkıda bulunur.
İki veya Dört Koltuk: modele bağlı olarak iki veya dört yolcuyu barındıracak şekilde tasarlanabilirler.
Basit Tasarım: genellikle basit, minimalist bir tasarıma sahiptir ve maliyetleri düşük tutmak için temel özelliklere ve olanaklara sahiptir.
LEV’ların Dezavantajları
Sınırlı Hız: Yüksek hızlı otoyollar için uygun değildir. Kısıtlanmış azami hızları, daha uzun yolculuklar için kullanılabilirliklerini sınırlar.
Sınırlı Menzil: Küçük pil boyutlarından dolayı sınırlı bir sürüş menziline sahiptir bu da daha uzun yolculuklar için endişe kaynağı olabilir.
Güvenlik Endişeleri: Kompakt boyutları ve sınırlı çarpışma koruma özellikleri nedeniyle, bir çarpışma durumunda daha büyük, tam boyutlu araçlardan daha az güvenlik sağlayabilir.
Sınırlı Yolcu Kapasitesi: Çoğu LEV iki yolcu için tasarlanmıştır ve bazı modeller uzun yolculuklar veya daha büyük grupları taşımak için o kadar rahat olmayabilir.
Sınırlı Kargo Alanı: LEV’lar sınırlı depolama alanına sahip olabilir, bu da yiyecek veya diğer hacimli eşyaları taşırken bir dezavantaj olabilir.
Düzenlemeler ve Yasal Sınırlamalar: LEV’ları çevreleyen sınıflandırma ve düzenlemeler bölgeye göre değişebilir. Bazı yerlerde, belirli alanlarla sınırlı olabilir veya özel lisanslar gerektirebilir.
LEV’lerin Gelişimine Katkı Sağlaya(N)/(Cak) Değişkenler
Pil Teknolojisi: Pil teknolojisindeki gelişmeler, LEV için daha yüksek enerji yoğunluklarına ve daha uzun sürüş mesafelerine katkı sağlar. Geliştirilmiş piller, aracın kullanılabilirliğini artırabilir ve şarj sıklığını azaltabilir.
Güvenlik Özellikleri: Elektronik stabilite kontrolü (ESC), çarpışmadan kaçınma sistemleri ve geliştirilmiş çarpışma koruması gibi gelişmiş güvenlik özelliklerinin uygulanması, LEV’lerin genel güvenliğini artırabilir.
Konfor ve Ergonomi: Oturma, iç tasarım ve ses yalıtımındaki iyileştirmeler, özellikle daha uzun yolculuklarda sürüş deneyimini daha rahat ve keyifli hale getirebilir.
Hafif Malzemeler: Karbon fiber veya gelişmiş kompozitler gibi hafif malzemelerin kullanılması, aracın ağırlığını azaltabilir, bu da enerji verimliliğinin ve yol tutuşunun iyileştirilmesine yol açar.
Otonom Teknoloji: Otonom sürüş yeteneklerinin entegre edilmesi, özellikle düşük hızlı trafiğin olduğu kentsel ortamlarda güvenliği ve rahatlığı artırabilir.
Verimli Motorlar ve Aktarma Organları: Elektrik motorlarının ve aktarma organlarının verimliliğinin artırılması, daha iyi hızlanma, daha az enerji tüketimi ve genel performansın artmasıyla sonuçlanır.
Şarj Altyapısı: Kentsel alanlarda şarj altyapısının geliştirilmesi ve genişletilmesi, LEV’lerin daha fazla benimsenmesini teşvik eder.
Akıllı Şebeke Entegrasyonu: Akıllı şebeke teknolojilerinin uygulanması, şarj programlarını optimize edebilir ve yoğun saatlerde elektrik şebekesi üzerindeki yükü azaltır.
Özelleştirme Seçenekleri: Renkler, iç kaplamalar ve aksesuarlar açısından çeşitli özelleştirme seçenekleri sunmak, daha geniş bir tüketici kitlesini çeker.
Elektrikli araç (EV) ile LEV’ler arasındaki temel fark boyutları, amaçları ve kullanımlarında yatmaktadır. İkisi arasındaki farkları temel olarak şu şekildedir:
- Elektrikli araç, genellikle geleneksel içten yanmalı motorlar yerine elektrikle çalışan herhangi bir araç için kullanılan geniş bir terimdir.
- EA’lar, küçük kişisel elektrikli scooter ve bisikletlerden büyük elektrikli arabalara, elektrikli kamyonlara, elektrikli otobüslere ve hatta elektrikli trenlere kadar geniş bir araç yelpazesini kapsar.
- Boyutlarına ve amaçlarına bağlı olarak farklı hızlarda çalışabilirler ve farklı mesafeleri kapsayabilirler.
Genellikle boyutlarına ve kullanımlarına göre sınıflandırılırlar, örneğin elektrikli arabalar (kompakt, orta boy veya tam boy), elektrikli motosikletler, elektrikli kamyonlar vb.
- Elektrikli araçlar, kişisel ulaşım ve ticari uygulamalar için kullanılır, bunlar arasında toplu taşıma, dağıtım hizmetleri ve daha fazlası yer alır.
- LEV, özellikle kısa mesafeli şehir içi seyahat, eğlence veya rekreasyon amaçları için tasarlanmış küçük ve hafif elektrikle çalışan ulaşım seçeneklerine özgü alt bir kategoridir.
LEV’lar genellikle düşük güçleri, sınırlı hızları ve sade bir tasarımlarıyla karakterizedir.
Yaygın LEV türleri arasında elektrikli bisikletler (e-bisikletler), elektrikli kaykaylar ve düşük hız yeteneklerine sahip elektrikli mopedler bulunur.
Bu araçlar genellikle yüksek hızlı seyahat veya uzun mesafe gezileri için değil, kısa mesafeli seyahatler ve ulaşım çözümleri için tasarlanmıştır.
LEV’lar, yoğun şehir merkezlerinde popülerdir çünkü kolayca manevra yapabilirler, çevre dostudurlar ve kısa mesafeli seyahatler için sundukları kolaylık nedeniyle tercih edilirler.
Şu an Türkiye’de yerli olarak üretilen L6 özellikli araçlar yapılmaktadır. Bu araçlar akıllı şehirler ve sıfır karbon emisyonu ile ilgili yapılan düzenlemeler kapsamında önemlerini artıracak ve şehir içi ulaşımında tercih oranları çok hızlı yükselecektir.
Görüşmek dileğiyle…
Referanslar
1.https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/1096596/annex-b-l-category-vehicle-classification.pdf
- https://www.webtekno.com/henry-ford-quadricycle-hikayesi-h103137.html
- https://alternative-fuels-observatory.ec.europa.eu/general-information/vehicle-types
- https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CONSLEG:2002L0024:20050517:EN:PDF
- Santucci, M., Pieve, M., & Pierini, M. (2016). Electric L-category vehicles for smart urban mobility. Transportation Research Procedia, 14, 3651-3660.
- 6. Hyvönen, K., Repo, P., & Lammi, M. (2016). Light electric vehicles: substitution and future uses. Transportation Research Procedia, 19, 258-268.
- Ewert, A., Brost, M., Eisenmann, C., & Stieler, S. (2020). Small and light electric vehicles: An analysis of feasible transport impacts and opportunities for improved urban land use. Sustainability, 12(19), 8098.
