2023’ün Aralık ayına geldiğimizde; bu yıl içerisinde yayınlanan ve elektrikli araçlarla ilgili bu yılın genel olarak her 3 aylık periyotlarla yayınlanan rakamlarla daha net görmemizi sağlayan istatistiklere ve raporlara genel olarak baktığımızda, elektrikli araçların pazar payının ne ölçüde değiştiğini net olarak görmek mümkün.
2050 Yılına Kadar Net Sıfır Emisyon Senaryosu, küresel enerji sektörünün 2050 yılına kadar geniş bir temiz enerji teknolojileri portföyü uygulayarak küresel enerji sektörünün net sıfır CO2 emisyonuna ulaşması için maliyetlere, teknolojinin olgunluğuna, piyasa koşullarına ve mevcut altyapıya göre teknoloji dağıtımına ilişkin kararları gösteren normatif bir senaryodur. Bu senaryo, aynı zamanda, özellikle 2030 yılına kadar evrensel enerji erişimi ve hava kalitesinde önemli iyileştirmeler olmak üzere, enerjiyle ilgili temel Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’ni de karşılamaktadır.
Yukarıda senaryo için en önemli değişken ulaşım sektörüdür. Ulaşım sektöründe, özellikle içten yanmalı motorların kullanımı, karbon emisyonunun en önemli nedenlerinden biri olup, IEA’nın 2020 verilerine göre ulaşımdan kaynaklanan karbon emisyonunun küresel emisyonlar içindeki oranı %24’tür.
2022-2023’te giderek daha fazla ülke, elektrikli araçların benimsenmesini hızlandırmak için mevcut planları güçlendirerek ya da ilk kez bir destek mekanizması getirerek politikalar önerdi.
Avrupa’da Birleşik Krallık, 2035 yılına kadar %100 EV satışlarına tam geçişle birlikte, tamamen içten yanmalı motorlu araç ve kamyonet satışlarının sona erdirilmesi tarihini, daha önce açıklanandan beş yıl önce, 2030’a kadar öne aldı.
Daha önce 2030 yılına kadar %30 EV satış payı hedefi olan Yunanistan, bu tarihten itibaren yalnızca sıfır emisyonlu hafif ticari araçların satışına izin verecek şekilde politikasını güçlendirdi.
İsviçre’de, ilk olarak 2018 yılında belirlenen, 2022 yılına kadar %15’lik elektrikli araç satış payı hedefi aşılarak 2022’de %25’e ulaşıldı.
Danimarka’da vergilendirmede yapılan değişiklikler EV şirket arabalarını daha çekici hale getirmeyi amaçlarken, Finlandiya’da elektrikli araçlara yönelik ithalat ve yıllık vergiler önemli ölçüde azaltıldı.
Avusturya, önceki yılla aynı oranları uygulayarak 2023 yılında EV sübvansiyonunu yeniledi.
IEA, 2030 yılına kadar pazardaki elektrikli araç satışlarının, hükümet politikaları ve pazar temellerinin ileriye dönük talep artışını hızlandırması nedeniyle toplam satışların %60’ına ulaşacağını tahmin ediyor. Buna göre dünya çapında 2030 yılında satılan her üç yeni arabadan birinin elektrikli olacağı tahmin ediliyor.
2023’ün ilk aylarından itibaren açıklanan raporlardaki rakamlara şöyle bir göz gezdirelim:
S&P Global Commodity Insights’ın aylık EV Essentials raporuna göre küresel şarjlı elektrikli araç satışları Şubat 2023’de yıllık %48 artışla 874.218 adede ulaştı.
IEA’ya göre 2023’ün ilk çeyrek satışlarına ilişkin ilk göstergeler, maliyet düşüşlerinin yanı sıra ABD gibi kilit pazarlarda güçlenen politika desteğiyle desteklenen iyimser bir pazara işaret ediyordu.
Bu nedenle yılın ilk çeyreğinde satılan 2,3 milyonu aşkın rakama dayanarak, 2022’ye kıyasla 2023’te elektrikli araç satışlarında %35’lik bir artış göstereceği öngörüldü. Çin’in elektrikli araç satışları yıllık bazda %20 daha yüksekti.
Amerika Birleşik Devletleri’nde, 2023’ün ilk çeyreğinde 320.000’den fazla elektrikli araç satıldı; bu rakam önceki döneme göre %60 daha fazla.
Çin’de 1,3 milyondan fazla elektrikli aracın kayıt altına alınmasıyla 2022’nin ilk çeyreğine göre %20’den fazla artış yaşandı. Avrupa’da 2022’nin aynı dönemine kıyasla yaklaşık %10 arttı. Hindistan’da 2022’nin aynı dönemine göre iki kat fazlaydı.
Avrupa’nın en büyük beş pazarı olan Fransa, Almanya, İtalya, İspanya ve İngiltere’de bataryalı elektrikli araç satışları (BEV), 2023 yılının birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 26 arttı.
Fransa’nın bataryalı elektrikli araç pazarındaki önemli büyüme, 2022’nin ilk çeyreğine kıyasla yüzde 49 artarak pazardaki genel artışa büyük bir katkı sağladı. Almanya ve İngiltere’deki büyüme sırasıyla yüzde 13 ve yüzde 19’a geriledi.
Almanya’da 2022 yılı sonunda şarj edilebilir hibrit elektrikli araçlara yönelik tüm teşvikler kaldırılmıştı. Rapor, Almanya’da yollarda olan bataryalı elektrikli araç sayısının ilk kez 1 milyonu geçtiğine de dikkat çekiyor.
İlk beş ülkeyi izleyen Avrupa pazarlarına bakıldığında, Norveç’teki bataryalı elektrikli araç satışlarının 2023’ün ilk çeyreğinde 2022’nin ilk çeyreğine kıyasla yüzde 10 azalmış olsa da Norveç’in dünya genelinde yüzde 84,5 ile en yüksek pazar payını temsil ettiği vurgulanıyor.
Diğer Avrupa pazarlarında bataryalı elektrikli araç satışlarında görülen en büyük artışlar Hollanda ve Avusturya’da, sırasıyla yüzde 104 ve yüzde 57’lik olarak kaydedildi.
Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği’nin (ODMD) yayınladığı Otomobil ve Hafif Ticari Araç Pazarı Raporu’na göre, Türkiye’de 2023 yılının ilk çeyreğinde 10 bin 166 adet elektrikli araç, 35 bin 348 adet hibrit araç satışı gerçekleşti.
2022 yılının aynı döneminde bin 73 adet elektrikli, 11 bin 344 adet hibrit araç satışı kaydedilmişti. Açıklanan verilere göre 2023 yılının ilk çeyreğinde elektrikli araçların Türkiye piyasasındaki payı yüzde 2,7 olurken, hibrit araçların payı ise yüzde 10,8 oldu.
PwC’nin strateji danışmanlığı grubu Strategy&, elektrikli araç trendlerini inceleyen Elektrikli Araç Satışları Araştırması’nın sonuçlarına göre, Türkiye’de 2023’ün ilk çeyreğinde, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla, bataryalı elektrikli araç satışları yüzde 251 arttı.
2023’ün ilk yarısında %40 artışla toplam 6 milyon yeni BEV ve Plug-in Hibrit (PHEV) teslim edildi. 4,27 milyonu tamamen elektrikli BEV ve 1,76 milyonu PHEV idi. Temmuz ayı ön sonuçları %40 büyüme gösterdi.
Çin EV satışları 2023’ün ilk yarısında bir önceki yılın aynı dönemine göre %37 arttı. Batı ve Orta Avrupa’daki satışlar, 2022’de %15’e kıyasla ilk yarıda %28 arttı. ABD ve Kanada’daki EV satışları Haziran ayına kadar geçen yıla göre %50 daha yüksek.
2023 rakamları, 2022’nin ilk yarısındaki satışlardaki düşüşle karşılaştırılıyor. ABD ve Kanada’daki toplam EV satışları, %12 daha büyük bir hafif araç pazarında geçen yıla göre %50 daha yüksekti.
İlk yarıda yalnızca ABD %54, Kanada ise %16 büyüme kaydetti. Bu gruptaki en büyük pazar, Haziran ayında 82.400 BEV+PHEV satışı ve %11’lik EV payı ile Güney Kore’dir. Sırada, yılbaşından bu yana 73.700 EV satışı, %112 EV büyümesi ve %3,1 EV payı ile Japonya yer alıyor.
Raporda öne çıkan bulgular şöyle:
BEV satışları, Avrupa’nın en büyük beş pazarını oluşturan Fransa, Almanya, İtalya, İspanya ve İngiltere pazarlarının toplamında, 2023 yılının ilk yarısında bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla %49 arttı.
Bu büyük BEV pazarlarının tümü 2023’ün ilk yarısında bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla önemli artışlar kaydetti; Almanya ve Birleşik Krallık pazarları %50 büyürken, Fransa pazarı ise %47 oranında büyüme kaydetti. İtalya pazarı ise BEV pazarında ilerleme sağlamakta hâlâ zorlanıyor.
İspanya ve İtalya’daki BEV pazar payları sırasıyla yaklaşık %6 ve %4 ile Avrupa’nın ilk beş pazarındaki diğer ülkelerin gerisinde. En büyük beş pazardaki PHEV satışları, 2022’nin ilk yarısına kıyasla %6 düştü.
Çin pazarında BEV satışları 2023’ün ilk yarısında geçen yılınkine göre %49 artarken PHEV satışları ise aynı zaman diliminde iki kattan fazla artarak %105 büyüme kaydetti.
Türkiye pazarında yer alan yüzde yüz elektrikli markaların, ilk altı aylık satış rakamları ise 3488 adettir. 2023 yılının üçüncü çeyreğinde yayınlanan bir RMI raporuna göre, elektrikli araçlar 2030 yılına kadar küresel satışların %62 ila %86’sını oluşturacak ve Çin o zamana kadar en az %90’lık bir EV pazar payına ulaşacaktı.
2022 yılında Mini EV satışları 554.067 araca ulaştı ve bu rakam Çin’deki tüm saf EV satışlarının %9,5’ini ve yerel mikro EV pazarının %50’sini oluşturdu. Avrupa’nın en büyük 5 pazarındaki BEV satışları, 2023 yılının üçüncü çeyreğinde 2022 yılının aynı dönemine kıyasla %49 arttı.
En güçlü artış, 2022’nin 3. çeyreğine kıyasla %59’luk büyümeyle Almanya’da kaydedildi. Birleşik Krallık ve Fransa’daki BEV pazarları da 2022’nin 3. çeyreğine göre sırasıyla %42 ve %40 artış gösterirken, İspanya’da da %57 arttı.
Diğer Avrupa pazarlarındaki en büyük BEV satış artışı, geçen yılın aynı çeyreğine göre sırasıyla %68 ve %56 artışla Hollanda ve İsveç’te görüldü.
2023 yılının tamamı için rakamlar henüz açıklanmamışken; 2022’ye göre %33 artışla 14 milyon EV satışı beklenmektedir. BEV’ler 10 milyon, PHEV’lerin ise 4 milyon adede ulaşması öngörülmektedir. 2023 yılı sonuna kadar, hafif araçlarla birlikte %70’i BEV ve %30’u PHEV olmak üzere 40 milyon EV’nin faaliyete geçmesi beklenmektedir.
Türkiye pazarına bakıldığında durumun dünya pazarına paralel olduğu gözlenmektedir. Türkiye’de 2021 yılına göre, yüzde 188’lik artışla toplam 8 bin 210 adet elektrikli araç satışı gerçekleşti.
2021’de toplam 2 bin 849 adet satılmıştı. 2022 yılında elektrikli araç satışları, 2021’e göre yaklaşık 3 kat artış gösterdi. 2023 ün total satış rakamlarının ilk yarıdaki sayılara bakarak 2022 oranlarına göre daha fazla olması beklenmektedir.
Görüşmek dileğiyle…
Referanslar:
1- 2023 Electric Vehicle Outlook
2-https://www.ft.com/content/3b2e3cef-cd9c-4044-b73f-5edef037f0fc
3- https://www.ev-volumes.com/country/total-world-plug-in-vehicle-volumes/
4- https://investingnews.com/electric-vehicle-forecast/
5- Electric Vehicle Sales Review Q2 2023
6- https://www.statista.com/outlook/mmo/electric-vehicles/worldwide
7-https://www.aa.com.tr/tr/sirkethaberleri/sirketler/ey-mobilite-tuketici-endeksi-2023-raporu-yayimlandi/681790
8-https://www.tehad.org/2023/07/08/2023-yili-ilk-6-ayinin-elektrikli-otomobil-satis-rakamlari/
9- https://www.strategyand.pwc.com/tr/dijital-otomotiv-raporu-2023
10-https://ev.hedeffilo.com/ev-gundem/blog/yil-yil-elektrikli-arac-kullanim-oranlari
