Bu ayki köşemde Batı Afrika’nın denize kıyısı olmayan en büyük ülkesi ve Çad’ın ardından Afrika’nın denize kıyısı olmayan en büyük ikinci ülkesi, Uranyum zengini ve adını nehirler arası nehir olarak bilinen Nijer Nehri’nden alan Nijer’den bahsedeceğim.
Kuzeydoğuda Libya, doğuda Çad, güneyde Nijerya, güneybatıda Benin ve Burkina Faso, batıda Mali ve kuzeybatıda Cezayir ile sınırlanan bir devlettir. Yüzölçümünün %80’’inden fazlası Sahra’da yer almaktadır.
Yaklaşık 25 milyonluk ağırlıklı Müslüman nüfusu çoğunlukla ülkenin güney ve batısındaki kümelerde yaşamaktadır. Başkent Niamey Nijer’in güneybatısındadır.
İslamiyetten önce Nijer, topraklarının daha önemli bir kısmı Agadez Sultanlığı ve Songhai İmparatorluğu gibi devletlere dahil olmadan önce Kanem-Bornu İmparatorluğu ve Mali İmparatorluğu da dahil olmak üzere bazı devletlerin sınırlarında yer almıştır.
Afrika için Mücadele sırasında Fransız Batı Afrikası’nın bir parçası olarak Fransa tarafından sömürgeleştirildi ve 1922’de ayrı bir koloni haline geldi.
1960’ta bağımsızlığını kazanmasından bu yana Nijer’de beş darbe ve dört askeri yönetim dönemi yaşanmıştır.
Nijer’in yedinci ve en son anayasası 2010 yılında yürürlüğe girmiş ve çok partili, üniter bir yarı başkanlık sistemi kurmuştur. En son 2023 yılında gerçekleşen darbenin ardından ülke bir kez daha askeri cunta yönetimine geçmiştir.
Toplumu, bazı etnik grupların ve bölgelerin bağımsız tarihlerinden ve tek bir devlette yaşadıkları dönemden kaynaklanan bir çeşitliliği yansıtmaktadır.
Hausa’lar nüfusun yarısından fazlasını oluşturan ülkenin en büyük etnik grubudur. Fransızca ülkenin resmi dilidir ve on yerli dil ulusal dil statüsüne sahiptir.
Nijer ekonomisi geçimlik ürünlere, hayvancılığa ve dünyanın en büyük uranyum yataklarından bazılarına dayanmaktadır. 2021 yılı Eylül verileri itibarıyla, Nijer dünyanın en büyük 5. uranyum üreticisidir. Nijer 2021 yılında AB’nin ana uranyum tedarikçisiydi ve onu Kazakistan ve Rusya izliyordu.
Nijer’de, Nijer Nehri ile Burkina Faso sınırı arasındaki bölgede işletilebilir altın yatakları olduğu bilinmektedir. Önemli fosfat, kömür, demir, kireçtaşı ve alçıtaşı yatakları da bulunmuştur.
Aralarında Amerikan firmalarının da bulunduğu çok sayıda yabancı şirket, Nijer’in batısında yer alan ve diğer maden yataklarını da içeren altın yataklarında arama ruhsatı almıştır.
Hayvancılık, Nijer’deki ana ekonomik faaliyetlerden biri. Nitekim sektör, her yıl GSYH’nin yaklaşık yüzde 14’ünü oluşturuyor ve ülkenin toplam nüfusunun yaklaşık yüzde 29’unu destekliyor.
Ticaret rakamlarına bakıldığında en çok ihraç edilen kalemler yağlı tohumlar, inorganik kimyasallar, mineral yağlar, yenilebilir yemişler ve değerli taşlar iken, en çok ihracat yaptığı ülkeler Çin, Fransa, Hindistan, İsveç, Kore, Burkina Faso, ABD ve Türkiye’dir. Türkiye’ye en çok yağlı tohumlar ihraç etmektedir.
İthalat rakamlarına bakıldığında en çok ithal edilen kalemler, nükleer reaktörler, karayolu taşıtları, elektrik malzemeleri, ilaç, un, süt ve pastacılık ürünleridir.
En çok ithalat yaptığı ülkeler Çin, Belçika, Fransa, Nijerya, ABD ve Türkiye’dir. Türkiye’den en çok, un, süt ve pastacılık ürünleri, elektrik malzemeleri, nükleer reaktörler, mobilya, havacılık yan sanayi ürünleri ithal etmektedir.
Elektrik sektöründeki Türk markalarından en çok ithalat yapan firmalar arasında Xkoren Elektrik, Bafra Aydınlatma, ACK aydınlatma, Nak Kablo, NKS Kablo, Zeybek Elektrik, ARS Elektrik, Pektaş Kablo, Mutlusan Elektrik, Aksa Jeneratör gibi firmalar yer alıyor.
İnşaat sektörü de Nijer’de ciddi yatırımlar yapıyor. Bunlar arasında Avcı Architects Nijer’in Niamey şehrinde sürdürdüğü Niamey Otel inşaatını tamamladı. Ayrıca Nijer’de Win Enerji firması tarafından yapılan Termik Santral’e ses bariyeri imalatı da yapılmıştır.
Özellikle, Summa İnşaat’ın üstlendiği proje bedeli 154 milyon Euro olan havalimanı ile 39 milyon Euro’luk otel ve konferans merkezi projeleri ise tamamlandı.
Nijer resmi makamları 10 Haziran 2022 tarihinde Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Planı’nı (2022-2026) kabul etmiştir.
Bu plan arasında beşerî sermayenin geliştirilmesi, kapsayıcılık ve dayanışma yönetişim, barış ve dayanışmanın güçlendirilmesi ve ekonominin yapısal dönüşümü odak noktalarını oluşturuyor.
Nijer ayrıca iş ortamını iyileştirmek için çeşitli reformlar başlatmış ve bu da 2018 yılında Dünya Bankası’nın İş Yapma Raporu’nda ilk on reform ülkesi arasında yer almasına yol açmıştır.
Nijer, 2016 yılından bu yana şirketlerin gelişimini teşvik etme arzusuyla, ithalat ve ihracat prosedürlerinin reformuna yönelik bir eylem planının geliştirilmesi ve İş Yapma Sıralaması göstergelerinin iyileştirilmesine yönelik bir eylem planının kabul edilmesiyle ilgili tedbirler de almıştır.
Siyasal ve ekonomik istikrara yeniden kavuşan Afrika’nın maden zengini ülkesi Nijer’in Türk yatırımcılar için gelecekte ciddi fırsatlar sunacağı su götürmez bir gerçek.
Görüşmek dileğiyle…
