Özet Bölümü
Alessandro Volta
Bu yazıda, Volta’nın hayat hikayesi, çalışma alanları ve bilime katkıları üzerine detaylı bilgiler bulabilirsiniz.
Günümüzde sık sık kullandığımız pilin nasıl icat edildiğini hiç düşündünüz mü? Elektrik aydınlatma alanında büyük katkılar sunan İtalyan bilim adamı Alessandro Volta ilginç hayat hikayesiyle dikkat çekiyor.
Borç Batağında Eğitim Gayreti
İtalyan fizikçi Alessandro Volta’nın tam adı Alessandro Giuseppe Antonio Anastasio Volta’dır. Alessandro Volta 18 Şubat 1745 tarihinde dünyaya gözlerini açmıştır.
Volta’nın ailesi asillerden olmasına rağmen babasını ödeyemediği borçlar yüzünden maddi sıkıntılar çekerek büyümüştür. Volta’nın ailesi bu borç batağı yüzünden Volta’nın eğitimine para ayıramamıştır.
Fakat Volta’nın ailesi eğitime çok önem verdiği için tanıdıklarıyla ve yakınlarıyla konuşup borç almak ve bunu Volta’nın eğitiminde kullanmak üzere harcamak istemişlerdir. Bu duruma en çok babası üzülmüştür.
Çocuğunun kendisi gibi okuyup büyük yerlere gelmesini isteyen babası daha çok çalışmaya ve ailesini bu borç batağından kurtarmaya çalışmıştır.
Fakat yaptığı son işin de aleyhinde sonuçlanmasından sonra babası da yine eskisi gibi şaşalı günlerine dönme hevesini yitirmiştir. Alessandro Volta küçük yaşlardan itibaren elektriğin çalışma prensibini merak etmiştir.
Küçük yaşlarda kendi kendine çalışmalar yapmış ve bunların nasıl sonuçlandığını gözlemlemiştir. Aklından yeni elektrik devreleri kurmuş ve bunların çalışabilme yüzdesinin kaç olduğu tahmin etmiştir.
Volta küçük yaşlardan itibaren inatçı ve istediğini ne pahası olursa olsun almak isteyen zeki ve çalışkan bir çocuktur.
Papaz Okulunda Başlayan Eğitim
Voltanın babası, Alessandro Volta 6 yaşlarındayken hastalandı ve eski gücünü kaybetmeye başladı. Volta’nın yakınları, Volta’ya bu durumu göstermemeye çalışsa bile Volta bu durumlardan haberdardı.
1 sene sonra Volta 7 yaşına girdiği zaman babasının vefat etmişti. Volta’nın babasının eski işinden kalan ödenmemiş borçları yüzünden ailesi zor günler geçirdi. Ailesinin parası olmadığı için Volta’nın devlet okula gitmesi zorunlu kılınmış, o dönemlerde ücretsiz okul olan ve rahip yetiştiren Cizvit Yatılı Okulu’na kaydolmuştur.
Volta bu okulda eğitim aldığı süre boyunca öğretmenlerini dinlemedi ve yaramazlıktan başka bir şey yapmadı. Volta buradaki eğitimi saçma buluyordu. Bu okuldan ayrılmak ve kendisine daha uygun bir okula gitmek istiyordu.
Kısa süre sonra da Volta’nın ailesi okula gelmiş ve hocalarla son bir kez konuşup gereken evrakları imzaladıktan sonra bu rahip okulundan Volta’nın kaydını silmişlerdir.
Alessandro Volta, Cizvit Yatılı Okulundan alındığından sonra ailesi Volta’yı istediği okul olan ve yeni tür eğitim veren Benzi Ruhban Okuluna kaydetmiştir. Volta, 18 yaşına kadar bu okulda eğitim görmüştür.
Fizikle İlk Temas
Volta bilim insanı olmak isterken ailesi bu duruma karşı çıkıyor ve kendisinin hukuk okuyup avukat olmasını istiyorlardı. Ailesinin baskılarına dayanamayıp kendi hedeflerinin peşinden koşmak için okulunu terk etti.
Volta kısa bir süre sonra zengin ve asillerden gelen arkadaşı Giulio Cesare Gattoni’nin kendi evinde kurduğu fizik laboratuvarında deneylerine başladı. Volta, arkadaşının fizik laboratuvarında çalışmalar yaparken ayrıca farklı bilim insanlarıyla posta aracılığıyla iletişim kurarak bilgi alışverişinde bulunuyordu.
Bu da Volta’nın fizik konusundaki bilgileri öğrenmesini daha da hızlandırdı. Tarihler 1774’e geldiğinde Volta, Como Kraliyet Okulu’na atanmış ve burada profesörlük yapmıştır. Volta kendisini bir yıl içerisinde epeyce geliştirmiştir.
Volta, laboratuvarında gecesini gündüzüne katıp o dönemlerde yapılması güç denilecek bir başarıya imza atmıştır.
Statik elektriği üretebilen ve bunu depolayabilen elektroforu icat etmiştir. Fakat bu buluşun bir farklı modeli olan elektroforu 1762 yılında İsveçli bilim insanı Johan Wilcke daha önceden bulduğu için bu, Volta’nın hanesine yazılmamıştır.
Buna rağmen Volta’nın icat ederek piyasaya sürdüğü elektrofor dünyada büyük yankı uyandırmıştır.
Bu başarısından sonra daha iyi işlere imza atabileceğini düşünen Volta kendisini daha da geliştirmeye çalışmıştır. Ayrıca bu icadından sonra dünyanın her yerinden takdirler toplaması da onu daha fazla hırslandırmış ve mutlu etmiştir. Söz konusu şartlar yeni çalışmaları için mükemmel bir performans kaynağına dönüşmüştür.
Volta bu süreçten dünyaca tanınmış ve yaptığı başarılarla ün kazanmış bilim insanlarıyla iletişim kurmak ve onların da fikirlerini alıp çalışmalarında kullanmak için tarihler 1777’yi gösterdiğinde bu isteğini gerçekleştirmek için İsviçre’ye geziye gitmek istemiştir.
Ayrıca İsviçre’yi çok merak eden Volta burada değerli arkadaşlıklar da kurmuştur. İsviçre’de kendisi gibi meraklı ve her şeyi soruşturmak isteyen H. B. De Saussure ile tanışmıştır.
Kısa süre sonra Volta ve Saussure birbirleriyle kaynaşmışlardır. Volta bu gezisinden sonra laboratuvarında uzun süre aralıksız çalışmış ayrıca Benjamin Franklin’in yazmış olduğu ve Volta’nın çalışmalarında önemli rol oynayacak ‘’Yanabilen Hava’’ adlı eseri okumuş ve fizik alanında ciddi bilgi sahibi olmuştur.
Bu kitabı okuduktan kısa süre sonra gazların kimyası üzerinde çalışmalarına başlamış ve bu çalışmaların sonucunda 1776 yılında metanı keşfederek sonucuna ulaşmıştır. Ardından çalışmasını dünyaya duyuran Volta dünyadan büyük tebrikler almıştır.
Aile Hayatı Sonrası Bilim
Çeşitli başarılar neticesinde çalışmalarına daha motive olarak yapan Alessandro Volta, 40 yıl görev yapacağı Pavia Üniversitesi’ne 1779’da tayin edilerek fizikle ilgili çalışmaları burada sürdürmeye devam etmiştir.
Uzun bir süre burada kendisini geliştiren Volta hayatını sevdiği kadınla sürdürmek istemiş ve 1794 yılında Como’lu aristokrat bir hanımefendi olan Teresa Peregrini ile aile hayatına adım atmıştır.
Bu olaydan sonra Volta ailesiyle kaliteli zaman geçirmeyi akıllıca bulmuş ve 3 tane de çocuk yapmıştır. Volta çocuklarına da fizik üzerine dersler vermiş ve çocuklarının da bu konuda çalışmalar yapmasını istemiştir. Çocuklarını zaman bulduğunda kendi laboratuvarına götürmüş ve genç yaşlardayken hangi çalışmaları yaptığını anlatmıştır.
Volta aile hayatına girdiği için deneylerini azaltmış fakat bitirmemiştir. Volta arada bir laboratuvarına gidip gözlemler yapar ve yaptığı sonuçları defterine not olarak yazardı.
Volta günlük hayatta çıkardığı notları önemser ve bu notların hiçbirini atmazdı. Zaten bu kadar başarılı olmasının nedenlerinden biri de budur. Ayrıca Volta eskiden yaptığı gözlemleri okur ve istediği gibi sonuçlanmayan gözlemlerin neresinde hata yaptığını araştırırdı. Eğer hatasını düzeltirse not defterine hem hatasını yazar hem de hatasını nasıl düzelttiğini yazardı.
İlk Pil Tasarımı
Volta böyle geçirdiği uzun bir zaman diliminde kendisini daha da geliştirerek ve çıkardığı notlar sayesinde gözlemlerini tekrarlayarak 1801 yılında ilk pil tasarımını yaptı. Kısa sürede basına bu haberi verdi.
Bu gelişmenin ardından bir toplantı aracılığıyla geliştirmiş olduğu pille alakalı akla gelebilecek bütün ayrıntıları basına sundu. Volta’nın pili belirli düzeyde çözeltilerle metal elektronların içerisindeki elektrikten yararlanarak elektrik üretebiliyordu.
Bu çalışmasından sonra Volta dünyaya ismini altın harflerle yazmayı başarmıştı. Ulaştığı bu başarısından dolayı herkes onu konuşuyordu. Herkes Volta’ nın başarısının sırrını çok merak ediyordu.
Volta ilk pili keşfetmesini duyurulmasında etkisi olan William Nicholson, Tiberius Cavallo ve Abraham Bennet’e para ödedi.
Voltaik pil
Volta tarafından yapılan pil, ilk elektrokimyasal hücre olarak kredilendirildi. İki tane elektrot içerir; biri çinko diğeri ise bakırdır. Elektrolit ise sülfürik asit ile suyun ya da tuzlu suyun karıştırılmasıyla oluşur.
Elektrolit, 2H+ ve SO42− şeklinde var olabilir. Elektrokimyasal devrelerde hidrojenden ve bakırdan daha yüksek olan çinko negatif yüklenmiş sülfat (SO42−) ile tepkimeye girer.
Pozitif yüklenmiş olan hidrojen iyonları bakırdaki elektronları yakalayarak hidrojen gazı, H2, baloncukları oluşturur. Bu olay çinko çubuğu negatif elektrot, bakır çubuğu da pozitif elektrot yapar. Tepkimeler aşağıdaki gibidir.
- çinko
- Zn → Zn2+ + 2e−
- sülfirik asit
- 2H+ + 2e− → H2
Bakır tepki vermez ancak, elektrik akımı için bir elektrot işlevi görür.
İleriki dönemlerde kendisi gibi elektrik üzerinde çalışmalar yapan John Frederick Daniell gibi önemli bilim insanları Volta’nın icat ettiği elektriğe, modern araç gereçler ekleyerek pilin temel tasarımına kavuşmasını sağladılar.
Volta o dönemlerin imkanına göre yapmış olduğu bu başarısı şimdi bile konuşulmaktadır. O dönemde kimsenin aklına bile gelmeyecek düşünceleri onun deneylerinde çok işe yaramıştır.
Ayrıca Volta insanlığa şunu da göstermektedir, imkanlar ne kadar yetersiz olursa olsun istemek başarmanın yarısıdır. İnsan bir şeyi ne kadar çok isterse başarıya da o kadar çok yaklaşır.
Bu cümlenin hayattaki en büyük örneği ise Volta’nın hayatıdır. Volta bu başarısının ardından kendisini daha çok ailesiyle vakit geçirerek zaman harcamıştır. Ayrıca Volta bu gözlemlerinin yanı sıra elektriğin mekanik devrelerini kurmayı ve geliştirmek üzerine de çalışmalar yapmış fakat yarıda bırakmıştır. Ömrünün buna yetmeyeceğini öngörmüştür.
Pilin bulunmasının öncülerinden olan Volta yapmış olduğu bu çalışmaları tek bir defterde toplayıp bunu dünyaya sunmuştur. Bu hareketi dünyaca takdir edilmiştir. Volta bu çalışmalarının hepsini kendisi için değil tüm dünya için yapmıştır.
Geceyi gündüzüne katarak çalışan Volta bu elektrik devreleri konusunda bir çığır açmayı hedeflemekteydi. Fakat imkanların yetersiz olduğu bir dönemde bunu yapmak imkânsızdı.
Volta bu çalışmalarının ardından kendisini dinlenmeye verdi ve son günlerini dinlenerek geçirmeyi seçti. 5 Mart 1827’de ise vefat etti. Genç nesillere ardında okunması gereken onlarca kitap bıraktı.
Makale: Sektörüm Dijital Elektrik Dergisi araştırma servisi tarafından hazırlanmıştır.
