Acil aydınlatma Acil aydınlatma sektörünün profesyonel markası Beş A tarafından hazırlanan “Acil Aydınlatma Tasarım Rehberi” kapsamında bu ay acil aydınlatma uygulaması sistemlerinin doğru ve güvenilir biçimde konumlandırılmaları için dikkat edilmesi gereken hususları inceleyeceğiz.
Acil aydınlatma uygulamalarının; binanın özelliklerine, alanın yapısına ve aydınlatma sağlanan mekânda bulunan önemli noktaların yerlerine göre uzmanlıkla konumlandırılması hedeflenen güvenliği sağlaması açısından büyük önem taşıyor. Bu konumlandırma çeşitlerini birkaç başlık altında inceleyelim.
Yangın Söndürme Ekipmanı Ve Yangın Butonları Üzerinde
Tüm yangın ekipmanlarına ve yangın alarm butonuna yakın, dikey düzlemde 5 lux aydınlatma sağlanmalıdır. Buna, kaçış yolunda veya başka bir yerde bulunan yangın alarm kontrol paneli de dahildir.
İlk Yardım Ekipmanları Üzerinde
Tüm ilk yardım noktaları, dikey düzlemde 5 lux değerinde aydınlatılmalıdır.
Merdivenlerin Yakınında
Her merdiven basamağı, monte edilen acil durum aydınlatma armatürlerinden doğrudan ışık almalıdır. Her merdiven basamağı üzerindeki minimum parlaklık 1 lux olmalıdır. Merdivenlerin başlangıç ve bitişlerine (yürüyen merdivenler de dahil) acil durum aydınlatma armatürleri monte edilmelidir.
Uyarı İşaretleri Üzerinde
Her kaçış ve uyarı işaretini aydınlatmak için acil durum aydınlatma armatürleri kullanılmalıdır. Harici olarak aydınlatılmış tabelalar için bir armatür, işaretin 2 metre yakınında olmalıdır. 2 metreden daha uzakta herhangi bir işaretin yeterince aydınlatılması muhtemel değildir.
Çıkış Kapılarında
Acil aydınlatma armatürleri, kapının yanında ve eşikte uygun aydınlık sağlamak için her çıkış kapısının yakınına monte edilmelidir. Bununla birlikte, merkez hattında 1 lux sağlamak için, armatürün şemada önerilen 2 metreden daha yakın olması gerekebilir.
Değişen Seviye Yakınlarında
Tüm seviye değişiklikleri acil aydınlatma armatüründen doğrudan ışık almalıdır.
Her Yön Değişikliğinde
Acil durum aydınlatma armatürleri, belirlenen kaçış yolundaki koridorların her kesiştiği yere ve her yön değişikliğine monte edilmelidir.
Yüksek Riskli Çalışma Alanlarında
Acil durum aydınlatma armatürleri, yüksek riskli çalışma alanları ve ekipmanları üzerinde kullanılmalıdır.
Her Nihai Çıkış Kapısının Dışında
Güvenlik yerine son çıkışların dışındaki kaçış yolu aydınlatılmalıdır. Bu, emniyetli bir yere kadar katı engel direklerine sahip bitişik bir çit gibi tehlikeleri içeren genişletilmiş bir dış mekân yolunu da içermelidir.
Kaçış Yollarında Armatürlerin Uygulama Mesafeleri
Acil kaçış yolu için aydınlatmasını tasarlarken, kaçış yolu boyunca eşit bir aydınlatma dağılımı sağlamak için armatürlerin yerleştirilmesine dikkat edilmelidir. Kaçış yolu 2 metre genişliğinde bir koridor olarak tanımlanırken, acil durum armatürleri bu yolun merkez hattı boyunca zeminde en az 1 lux aydınlık sağlayacak şekilde dizilmelidir.
Açık Alanlarda Armatürlerin Uygulama Mesafeleri
Acil durum armatürleri kaçış yolları olarak kullanılan açık alanlara ve 60 m2’den büyük alanlara, zeminde en az 0,5 lux aydınlık sağlayacak şekilde dizilmelidir. Noktalı çizgi ile duvarlar arasında kalan 0.5 metrelik mesafede bu 0,5 lux seviyesi aranmaz. Açık alanlarda, acil durum aydınlatması için hareketli masalar, sandalyeler ve diğer mobilyalar göz ardı edilebilir ancak bir bölümün sabitlendiği yerlerde, 0.5 metre kenarlık bölümün şeklini takip eder ve etrafında acil durum aydınlatması tasarlanmalıdır.
Armatürlerin Merdivenlerde Uygulama Mesafeleri
Merdivenlerin yakınına veya herhangi bir seviye değişikliğine yerleştirirken, armatürler her bir taban yüzü doğrudan ışık alacak şekilde yerleştirilmelidir. Genel olarak, her bir sırtın merkezinde minimum 1 lux seviyesinin sağlanması için en az iki armatür gereklidir.
Yandaki resimde gösterilen iki aydınlatma armatürü arasındaki boşluk, aydınlatılan noktalar merdivenlerden yukarı çıktıkça, montaj yüksekliği azaldıkça, kosinüs düzeltme faktörü ışığı azalttığı için azalır.
Her ne kadar basamaklar azaldıkça düzeltme açısı zemin seviyesine göre iyileşirse de bir noktada armatürden artan mesafenin etkisi buna ağır basacaktır. Düşük ışık seviyelerinde takılma tehlikesine neden olabilecek diğer seviye değişiklikleri de aydınlatılmalıdır.
İç Odalarda Armatürlerin Uygulama Mesafeleri
İç oda, sadece başka bir odadan (erişim odası) geçerek kaçmanın mümkün olduğu odadır. Bu durumda, erişim odası iç odadan kaçış yolu olacağı için burada acil durum aydınlatması gerekir. Erişim odasının oldukça küçük olması ve dışarıdaki kaçış koridorunun duvarının ve/veya kapısının koridordaki ışığın erişim odasına girişine izin verecek yeterli açık veya yarı saydam panellere sahip olması durumunda bu uygulanmayabilir. Tabii bu bir risk değerlendirmesine tabi olacaktır.
Yüksek Riskli Görev Alanlarında Armatürlerin Uygulama Mesafeleri
Yüksek riskli görev alanı acil durum aydınlatması sadece “risk devam ederken” gereklidir. Makine veya tehlike, güvenli bir şekilde kapatıldıktan sonra acil durum aydınlatması normal seviyeye geri dönebilir. Örneğin açık alan için 0,5 lux gibi. Gereken süre 30 dakikaya kadar olabilir. Tehlikeli süreçlere örnekler:
- Bir asit tankı,
- Herhangi bir büyük döner makine.
Şebeke kesildiğinde işçinin tehlikeli bir şekilde dağılmaması için hızlı bir tepki gerektirir.
Engellilik Parlaması
Bir aydınlatma armatürü ve arka planı arasındaki yüksek kontrastlar, kaçış yolunun ve engellerin gözlemlenmesini önleyen engellilik parlaması üretebilir.
Zemin düz ise, armatürlerin görüş hattındaki parlama sınırları içinde ve görüş hattının etrafında 30 derece olduğundan emin olarak, parlama doğrudan görüş hattında sınırlandırılmalıdır.
- Rahatsızlık parlaması = Şebeke aydınlatması
- Engellilik parlaması = Acil durum aydınlatması
Kamaşma sınırları, basamakların yakınındaki acil durum aydınlatması için daha kritik hale gelir. Seviye değişikliklerinde, sınırları aşmamaya dikkat edilmelidir. Projektör ve yüksek çıkışlı armatürlere dikkat etmek gerekir. Spot lambaların yoğun dar ışınları vardır ve kolayca engellilik parlamasına neden olabilir.
Ancak, yeterince yüksek bir şekilde monte edilmiş ve parlama bölgesinin altına yönlendirilmişlerse kabul edilebilirler. Bir çıkış işaretinin yanına monte edilmiş bir spot lamba ürünü, mutlaka çıkış işaretini okunaksız hale getirecek bir parlamaya neden olacaktır.
