Günümüzde kullanılan jeneratörlerin tarihi 1831 yılına uzanmaktadır. İngiliz bilim adamı, fizikçi ve kimyager Michael Faraday tarafından oluşturulan çok basit bir aparat, bugünkü jeneratörün ilk örneğidir.
İlk jeneratör, nötr malzemeden yapılmış bir tüp, bir tel bobini, bir çubuk mıknatıs ve pamuk kullanılarak yapılmıştır.
Faraday bu cihazı elektrik akımını tespit etmekte kullanılan bir galvanometreye bağlamıştır.
Mıknatısı tel bobin boyunca ileri geri hareket ettirdiğinde, tel bobin sabit kalsa bile, galvanometrenin iğnesinin hareket etmeye devam ettiğini fark etti. Bu tel bobinde bir elektrik akımının bulunduğunun bir göstergesiydi.
Daha sonra ilk elektromanyetik jeneratör olarak kabul edilen Faraday diskini kurdu. At nalı gibi görünen bir mıknatısın kutupları arasında dönen bakır bir diski vardı ve bununla doğru akım (DC) üretti. Diğer bilim adamları Faraday’ın bu buluşunu ileri bir seviyeye taşıyarak bugünkü jeneratör teknolojisinin ortaya çıkmasını sağlamışlardır.
Jeneratör
Jeneratör, mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren bir makinedir. Yanmalı motor, buhar motoru, bir türbinden düşen su veya bir elektrik motoru veya bu tür herhangi bir mekanizma, mekanik bir enerji kaynağı olabilir.
Genellikle, bu enerji, jeneratörün rotoru olarak da adlandırılan dönen bir şafttan elde edilir. Üretilen elektrik enerjisi, ticari teşkillerde, endüstride ve evlerde kullanılabilir.
Örneğin, taşınabilir jeneratörler açık havada boş zaman faaliyetleri için pratiktir. Diğer yandan, jeneratörler özellikle elektrik bulunmayan şantiyelerde çalışan müteahhitler ve işçiler açısından oldukça önemlidir. Bir yedek jeneratör şiddetli iklim veya hava koşullarının hüküm sürdüğü bölgelerde yaşayan insanlar için iyi bir yatırım olabilir.
Jeneratör Çeşitleri
Jeneratörlerin birçok çeşidi mevcuttur. Ancak temel olarak 6 jeneratör çeşidi olduğu söylenebilir:
- benzinli jeneratör,
- dizel jeneratör,
- biyo-dizel jeneratör,
- emulsifiye dizel jeneratör,
- propan gazlı jeneratör,
- doğal gazlı ve hidrojen jeneratör.
Ayrıca kullanım şekline bağlı olarak seyyar ve sabit jeneratörler olarak da sınıflandırma yapmak mümkündür.
Jeneratörler;
- portatif jeneratörler,
- çevirici jeneratörler,
- yedek jeneratörler
olarak da üç çeşit altında incelenebilir.
İlk gruptaki çeşitler, açıkça görüldüğü gibi jeneratörün kullandığı yakıt baz alınarak yapılan bir sınıflandırmaya dayanmaktadır. İkinci sınıflandırmada jeneratörün taşınabilir olup olmadığı esas alınmıştır. Son olarak jeneratörlerin kullanımı esas alınarak bir sınıflandırmaya gidilmiştir.
Jeneratör Nerelerde Kullanılır?
Portatif bir jeneratör gaz veya dizel yakıtla çalışır ve geçici olarak elektrik gücü sağlayabilir. Bu tür jeneratörler elektrik iletmek için bir yanmalı motor kullanırlar. Bir prizle elektrikli aletlere takılabilirler.
Bir tesisin alt panellerine bağlanabilirler ve uzak mahallerde kullanılabilirler. Ayrıca, televizyon ve buzdolabı gibi ev aletlerini çalıştırmak için yeterli gücü sağlayabilirler.
Çevirici jeneratörler, AC gücü üretmek için alternatöre bağlı bir motor kullanırlar. AC akımı DC akıma dönüştürmek için diğer jeneratörlerden farklı olarak bir redresör kullanırlar.
Bu tip jeneratörler yüksek teknolojili mıknatıslar içerirler. Gelişmiş elektronik devreler kullanırlar. Elektrik üç ayrı aşamadan geçerek üretilir.
Çıkış AC akımıdır, onu DC akımına dönüştürürler ve son olarak AC’ye çevirirler. Herhangi bir cihaza sürekli olarak akım sağlayabilirler. Bunlar daha fazla enerji tasarrufu sağlarlar.
Yedek jeneratörler, elektrik kesintisi halinde herhangi bir cihaza elektrik sağlamak üzere otomatik bir transfer anahtarıyla çalışırlar.
Bu jeneratör türleri otomatik olarak devreye girerler. Devamlı olarak elektrik beslemesi sağlarlar. İki bileşene sahiptirler: yedek jeneratör ve otomatik transfer anahtarı.
Sıvı propan veya doğal gazla çalışabilirler. Yakıtla çalışanlar tesislerde ya da evlerde kullanılır. Genellikle içten yanmalı bir motor kullanırlar.
Elektrik kesintisini saniyeler içinde algılarlar ve kesintiyi önlerler. Böylece elektrik kesintisi çok kısa bir süre hissedilir. Asansörler, yedek aydınlatmalar, tıbbi ve yaşam destek cihazları ve yangından korunma sistemleri için kullanılırlar.
