Aydınlatma standartları, enerji verimliliği, güvenlik, sağlık, görsel konfor ve çevre koruma gibi temel unsurları dikkate alarak belirlenir. Türkiye’de bu standartlar, Türk Standartları Enstitüsü (TSE), Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ve uluslararası kuruluşlar tarafından yayınlanan normlara uygun olarak oluşturulmuştur. Aydınlatma sektöründe üretim, tasarım ve uygulama süreçlerinde bu standartların uygulanması zorunludur.
Türkiye’de geçerli ve zorunlu olan aydınlatma standartları şöyledir:
- Enerji Verimliliği ile İlgili Standartlar
TS EN 15193: Binalarda aydınlatma sistemlerinin enerji performansını değerlendirir. Enerji tüketimi, aydınlatma kontrol sistemleri ve doğal aydınlatma kullanımı gibi faktörleri kapsar.
TS EN 12464-1: İş yerlerinde görsel konfor ve enerji verimliliği sağlamak için gereken aydınlatma seviyelerini belirler. Ofisler, endüstriyel alanlar ve eğitim kurumları gibi farklı mekanlar için aydınlatma gereksinimlerini içerir.
TS EN 12464-2: Sokak aydınlatması, parklar ve spor alanları gibi dış mekanlar için aydınlatma standartlarını belirler.
- Güvenlik ile İlgili Standartlar
TS EN 60598: Aydınlatma armatürlerinin güvenlik gereksinimlerini belirler. Elektriksel, mekanik ve termal riskleri önlemeye yönelik standartlar içerir.
TS EN 60529: Aydınlatma ekipmanlarının toz, su ve diğer dış etkenlere karşı koruma seviyelerini tanımlar. Özellikle dış mekan ve endüstriyel aydınlatma için önemlidir.
- Sağlık ve Görsel Konfor ile İlgili Standartlar
TS EN 62471: LED ve diğer ışık kaynaklarının insan sağlığı üzerindeki etkilerini değerlendirir. UV, mavi ışık ve diğer zararlı ışınların sınırlarını belirler.
TS EN 12665: Aydınlatma tasarımında kullanılan temel terimleri ve görsel konfor kriterlerini açıklar. Parlaklık, renk sıcaklığı ve aydınlık düzeyi gibi faktörleri kapsar.
- Çevre ve Sürdürülebilirlik ile İlgili Standartlar
TS EN 13032: Aydınlatma sistemlerinin performansının ölçülmesi ve raporlanması için yöntemler sunar. Enerji tüketimi ve çevresel etkilerin değerlendirilmesini içerir.
TS EN 14059: Dekoratif aydınlatma ürünlerinin enerji verimliliği gereksinimlerini belirler. Özellikle LED ve diğer modern teknolojilerin kullanımını teşvik eder.
- LED Aydınlatma ile İlgili Standartlar
TS EN 62031: LED modüllerinin güvenlik ve performans standartlarını belirler.
TS EN 62717: LED aydınlatma ürünlerinin uzun ömürlülük ve verimlilik kriterlerini tanımlar.
- Acil Aydınlatma ile İlgili Standartlar
TS EN 1838: Acil durumlarda kullanılan aydınlatma sistemlerinin gereksinimlerini belirler. Yangın, deprem gibi durumlarda güvenli tahliye için gereken aydınlatma seviyelerini içerir.
- Türkiye’ye Özgü Standartlar
TSE K 120: Sokak aydınlatmasında kullanılan direklerin teknik özelliklerini belirler.
TSE K 125: Türkiye’de üretilen ve satılan aydınlatma armatürlerinin kalite ve güvenlik
- Uluslararası Standartlar (Türkiye’de Geçerli)
IEC 60081: Floresan lambaların teknik özelliklerini ve performans kriterlerini belirler.
CIE S 008/E: Uluslararası Aydınlatma Komisyonu (CIE) tarafından yayınlanan temel aydınlatma standartlarıdır.
ISO 8995: Uluslararası düzeyde iş yerlerinde aydınlatma gereksinimlerini tanımlar.
Bu standartlar, Türkiye’de aydınlatma sektöründe üretim, tasarım ve uygulama süreçlerinde zorunlu olarak uygulanmalıdır.
Bu çalışma bilgilendirme amaçlı olup, üzerlerinde düzenli çalışmalar yapılması ve bilimsel gelişmeler nedeniyle değişime açık olan standartlara güncel şekilde ulaşmak için TSE, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ve ilgili uluslararası kuruluşların resmi web sitelerini ziyaret edebilirsiniz.
Kaynaklar
https://www.tse.org.tr
https://www.iec.ch/
https://cie.co.tr
https://www.iso.org
