ISO 14001, kuruluşların çevre performansını izlemesi, yönetmesi ve artırması için gerekli olan çevre yönetim sistemi esaslarını açıklamaktadır. ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi’nin kapsamı itibariyle kurumsal sürdürülebilirliğin çevresel boyutu için kritik öneme sahip olduğunu söyleyebiliriz. ISO 14001’i tüm yönleriyle ve gereklilikleriyle uygulayan işletmelere ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Belgesi verilmektedir.
ISO 14001 Belgesi sahibi olmak şirketlerin sürdürülebilir çevresel politikalar geliştirmesine, çevresel mevzuatlara daha kolay uyum sağlamasına ve çevresel konulardaki hedeflerine daha hızlı ulaşmasına yardımcı olmaktadır.
ISO 14001, çevre konusundaki en temel ve en önemli standartlardan biridir. Kurumlar bu standardı tüm süreçleri, ürün ve hizmetleri için uygulayabilmektedir. ISO 14001, faaliyet gösterdiği alan, ürün ve hizmet portföyü veya büyüklüğü fark etmeksizin her işletme tarafından uygulanabilmektedir.
ISO 14001 Nedir? ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Kapsamı
ISO 14001 uluslararası bir standart olup kuruluşların çevreyi korumasına ve faaliyetlerini çevre ile uyumlu hale getirmesine yardımcı olmaktadır. Sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşma yolunda çevre ile ilgili çalışmalarını, politakalarını, stratejilerini ve hedeflerini ISO 14001’e adapte edebilen şirketler, çok önemli bir kurumsal sosyal sorumluluğu da yerine getirmiş olmaktadır.
ISO 14001 Belgesi alabilmek için öncelikle kurum bünyesinde standarda uygun bir çevre yönetim sistemi kurulması gerekmektedir. Bunun için de ISO 14001 standardının maddeleri doğru anlaşılmalıdır. Bu maddeleri şöyle sıralayabiliriz:
- Kapsam
- Normatif referanslar
- Terimler ve tanımlamalar
- Kuruluş bağlamı
- Liderlik
- Planlama
- Destek
- Operasyon
- Performans değerlendirme:
- İyileştirme
ISO 14001 özetle;
- kuruluşların çevre yönetim sistemi kapsamına karar vermesi,
- çevre politikaları oluşturması,
- kurum içinde sorumluluların belirlenmesi ve görev tanımlamalarının yapılması,
- risk ve fırsatların belirlenmesi,
- çevresel hedeflerin belirlenmesi,
- çevre yönetim sisteminin uygulanması için kaynak yönetimi; dokümantasyon, iletişim ve uzmanlık yapısının oluşturulması,
- operasyonel planlama ve kontrollerin yapılması,
- acil durum eylem planlarının oluşturulması,
- çevresel performansın izlenmesi, ölçülmesi, analiz edilmesi ve değerlendirilmesi; bu konularda iç denetimlerin yapılması,
- uygunsuzluklar ve düzeltici eylemlerin belirlenmesi ve sürekli iyileştirme yapılması
gibi konularda şirketlere yol göstermektedir.
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Belgesi Nasıl Alınır?
ISO 14001 Belgesi almak isteyen kurumların öncelikle işletmelerinde çevre yönetim sistemi kurmaları ve aktif olarak işletmeleri gerekmektedir. Daha sonra akredite belgelendirme kuruluşlarına ISO 14001 Belgesi başvurusu yapılarak belgelendirme süreci başlatılabilir. ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Belgesi için bu noktadan sonra izlenecek adımları şöyle sıralayabiliriz:
- Belgelendirme kuruluşu işletmelerden ISO 14001 ile ilgili birtakım dokümanlar talep eder.
- Bu dokümanlar çerçevesinde şirketin ISO 14001 ile uyumluluğu için bir ön denetim / değerlendirme gerçekleştirilir.
- Şirketin hazırlamış olduğu dokümanlar uygun ve yeterli görüldüğü takdirde işletme sahalarında yerinde denetimler gerçekleştirilir. Bunun için belgelendirme kuruluşu işletmeye denetçiler gönderir.
- ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi denetçileri, işletme sahalarını denetledikten sonra tespit ettiği uygunsuzlukları işletme yönetimine bildirir. Bu uygunsuzlukların giderilmesi için şirkete belirli bir süre tanınır.
- Uygunsuzluklar kapatıldıktan sonra, mevcut duruma göre ikinci bir denetim yapılabilmektedir.
- Denetimlerden başarıyla ayrılan şirketlere ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Belgesi verilmektedir.
- Belgenin geçerliliğini koruması için ilerleyen dönemlerde belirli periyotlarda yeni denetimler düzenlenmektedir.
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Belgesi’nin Faydaları
ISO 14001 Belgesi kuruluşlara birçok açıdan fayda sağlamaktadır. Bunları şöyle özetleyebiliriz:
- Çevresel şartların kurum bünyesinde oluşturacağı olumsuz etkiler en aza indirilir.
- Çevresel mevzuatlara, yerel ve uluslararası düzenlemelere daha kolay uyum sağlanır.
- ISO 14001, kurumsal sürdürülebilir süreci kapsamında çevresel performansın iyileştirilmesine yardımcı olur.
- ISO 14001 Belgesi bulunan kurumların paydaşları nezdindeki itibarı artar, marka değeri yükselir.
- Yeni pazarlara erişim kolaylaşır.
- ISO 14001 Belgesi, şirketlere kamu ve özel sektör ihalelerinde ayrıcalık kazandırır.
- Müşteri bağlılığı artar; tedarikçilerle daha uzun süreli iş ortaklıkları kurulabilir.
- Devletin sağladığı desteklerden ve teşviklerden yararlanma ihtimali artar. Zira, ISO 14001 bunlar için çoğu zaman bir ön koşul olmaktadır.
- Şirketler, ISO 14001 sayesinde piysada rekabet avantajı elde eder.
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Belgesi Eğitim ve Danışmanlık
ISO 14001 Belgesi almak isteyen şirketlere öncelikle bu konuda temel bazı eğitimleri alması ve belgelendirme sürecini bir danışmanlık firması ile beraber yürütmesi tavsiye edilmektedir. ISO 14001 oldukça geniş bir standart olup kurumlara birçok konuda belirli sorumluluklar ve görevler yüklemektedir. Şirketlerin tüm bunları tek başına yerine getirmesi ve belgelendirme gerekliliklerini tek başına sağlaması pek mümkün değildir. Bu nedenle, ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Belgesi konusunda uzmanlık sahibi olan bir danışmanlık firmasından destek almak en iyi çözüm olarak görünmektedir.
ISO 14001 danışmanlık firmaları, şirketlerin ISO 14001 ile ilgili eksiklerini tespit etmesine ve bunları belgelendirme süreci başlamadan gidermesine yardımcı olmaktadır. Ayrıca, gerekli dokümanların hazırlanması, çalışanlara eğitimler verilmesi ve denetimlerin başarılı bir şekikde atlatılması için de şirketlere her konuda destek sunmaktadır. ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi belgelendirme süreci bu sayede çok daha kolay, hızlı ve düşük maliyetli bir şekile tamamlanabilmektedir.
