Bu ayki köşemde eski İngiliz sömürgesi, bir zamanların ‘Doğu Pakistan’ı şimdi ise ‘Bengal’in Ülkesi’ Bangladeş’ten bahsedeceğim.
Resmi dili Bengalce olan ülkenin çoğunluğu Müslüman olmakla beraber Hindu ve Budist topluluklar da mevcuttur.12.yy ve 18.yy arasında Müslümanların idaresinde, 1757-1905 yılları arasında İngiliz hakimiyeti altında olan ülke, 1947-1969 yılları arasında ise Doğu Pakistan olarak Pakistan’ın eyaleti olarak kaldı. 1971 Bangladeş Bağımsızlık Savaşı’nın ardından bağımsızlığını kazanan ülke, 1972 yılında laikliği benimsen anayasal hükümet oldu.
Pakistan ve Hindistan’dan sonra Asya’nın en büyük 3. ordusuna sahip ülke 2011’den beri refahı artırarak gelişen ülkeler arasında yerini almıştır.
İklim değişikliğinden en çok zarar gören ülke olarak görülen Bangladeş’te bu sebeple; tarım, su ve gıda güvenliği, insan sağlığı ve barınması ciddi tehlikeler altındadır.
Ekonomisine bakıldığında başlıca endüstriler; tekstil, ilaç, gemi yapımı, çelik, elektronik, enerji, inşaat malzemeleri, kimyasallar, seramik, gıda işleme ve deri ürünlerdir. İhracat gelirlerinin çoğu hazır giyim imalat endüstrisinden elde edilmektedir. Bununla birlikte, yetersiz enerji kaynakları Bangladeş’in ekonomik kalkınmasının önünde önemli bir engeldir.
Bangladeş, Asya’daki yedinci en büyük doğal gaz üreticisidir ve ülkenin elektriğinin yüzde 56’sı doğal gazdan üretilmektedir. Petrobangla ulusal enerji şirketidir. Amerikan şirketi Chevron, Bangladeş’in doğal gazının yüzde 50’sini üretiyor. Bangladeş ayrıca önemli kömür rezervlerine de sahip.
Küresel jüt ticaretinin İkinci Dünya Savaşı’ndaki zirvesinden bu yana önemli ölçüde küçülmesine rağmen, hala önemini koruyor. Bangladeş dünyanın en eski çay endüstrilerinden birine sahip ve önemli bir balık ve deniz ürünleri ihracatçısıdır.
Bangladeş’in tekstil ve hazır giyim endüstrileri, 2017 yılında 34,1 milyarlık ihracat ile ülkenin en büyük imalat sektörüdür. Deri eşya imalatı, özellikle ayakkabı imalatı ikinci en büyük ihracat sektörüdür.
İlaç sektörü iç talebin yüzde 97’sini karşılamakta ve birçok ülkeye ihracat yapmaktadır. Avrupa’ya yapılan ihracatla birlikte gemi yapımı hızla büyümüştür.
Çelik, liman kenti Chittagong‘da yoğunlaşmaktadır. Seramik endüstrisi ise uluslararası ticarette öne çıkıyor. 2005 yılında Bangladeş, kuzeydoğu Hindistan’dan kireçtaşı ithalatına bağımlı bir endüstri olan dünyanın en büyük 20. çimento üreticisiydi.
Hizmet sektörü ülkenin GSYİH’sının yüzde 51’ini oluşturuyor. Bangladeş, Pakistan ile birlikte Güney Asya’nın en büyük ikinci bankacılık sektörü olarak göze çarpmaktadır.
Tarım sektörü ülkenin en büyük iş kaynağı iken, pirinç (üçüncü), patates (yedinci), tropikal meyveler (altıncı), jüt (ikinci), ve çiftlik balık yetiştiriciliğinde (beşinci) en büyük üreticiler arasında yer almaktadır.
Ticaret rakamlarına bakıldığında en çok ithal edilen kalemler sırasıyla; pamuk, makine ve teçhizatları, mineral yağlar, elektrik malzemeleri ve demir-çeliktir. En çok ithalat yapılan ülkeler sırasıyla; Çin, Hindistan, Singapur, Endonezya ve Japonya’dır.
İhracat rakamlarına bakıldığında ise en çok sırasıyla; giyim tekstili, ayakkabı, balık, deri mamulleri ve şapka ihraç etmektedir. En çok ihracat yaptığı ülkeler sırasıyla; Amerika, Almanya, Birleşik Krallık, İspanya ve Fransa’dır.
Elektrik sektörüne odaklandığımızda öncelikle elektrik pazarı başkent Dakka’da bulunan ‘Nawabpur Pazarı’ olarak biliniyor. Burada Çinli ve Avrupalı markaların yanı sıra, Türk markalarının da rağbet gördüğünü söyleyebiliriz.
Bunlardan bazıları Gersan Elektrik, Güçbir Jeneratör, Dalgakıran Kompresör, ENTES Elektronik, EAE Elektrik, Esitaş ve pazarın güçlü oyuncusu, sürekli devlet ihalelerinde tercih edilen elektrik kurumundan onaylı Sigma Elektrik’tir.
Yine aynı şekilde diğer sektörlerden örnek verecek olursak; Koç Holding, Bangladeş’te en büyük perakende ağına sahip beyaz eşya üreticisi Singer Bangladesh Limited’in yaklaşık yüzde 57’lik hissesini 75 milyon dolara satın aldı.
Arçelik gibi Mart ayında anlaşmayı imzalayan Aygaz, dünya evsel LPG tüketiminde en büyük paya ve en hızlı büyüme trendine sahip olan Asya pazarına Bangladeş ile girmeye karar verdi. Bangladeş’te LPG temini, dolumu ve dağıtımı yapmak üzere ülkenin önde gelen şirketlerinden United Enterprises ile masaya oturan Aygaz, yüzde 50-50 ortaklık ile yönetilecek şirket için sözleşme imzaladı.
Ayrıca Türk devleti olarak Bangladeş’te 3500 metre karelik alanı kaplayan bir sahra hastanesi de inşa ettik. Bunun yanı sıra ülkeler arası ikili görüşmelerde Bangladeş yetkilileri özellikle inşaat alanında Türk yatırımcıları hâlihazırda planlanmış projelere katkı sağlamaları için davet etti.
Bu projelerden birkaçı; Ganj Nehri üzerine kurulan büyük Padma Köprüsü projesinin tamamlanması, Dakka Raylı Sistemi, birçok yol ve sosyal konut projeleri ve aynı zamanda Mymensingh taraflarında yeni bir havalimanı.
Bunlarla beraber, elektrik kurumlarının düzenlediği ihaleler de oldukça cazip. Kalitesi ve fiyat rekabetiyle Türk markaları bu projelerde çokça rağbet görüyor.
NESCO – Northern Electricity Supply Company LTD. bu kurumlardan sadece biri. İhalelere http://nesco.gov.bd/site/view/tenders_type web sitesinden göz atabilirsiniz.
Para transferine de değinecek olursak direkt nakit çalışmaya maalesef devlet izin vermiyor, ancak banka aracılığıyla akreditif açılabilir. Tabi bu yöntem harici 3.ülkeler yoluyla gönderilen para transferi de seçenek olarak mevcut.
Bangladeş halkı Türkiye’yi tarihi ve kültürüyle kardeş ülke olarak benimsemiş bir millet. Dolayısıyla ürünlerimize karşı sempatileri oldukça yüksek. Bu avantajı da kullanarak Türk yatırımcılar olarak Bangladeş’ e yatırım yapmak oldukça mantıklı.
Görüşmek dileğiyle…
