Özellik ve Görevleri-1
Yangından korunma ekipleri, umumi yerlerde görevli personelden, işyerlerinin özelliği, çalışan personel sayısı, yangınla mücadele araç gereçlerinin cins ve adetleri, dikkate alınarak kurulan ekiplerin görevlerinin özelliklerine göre ekip başı yönetiminde yeterli sayıda personelden meydana getirilen ekiptir.
Ekiplerde Görevlendirilen Personelde Aranılacak Özellikler
- Yaşı 20 ile 45 arasında, sağlık durumu bu hizmeti yapmaya elverişli olmalı.
- Askerlikle ilişkisi (sefer görev emri) olmamalıdır.
- Ekiplerde görevli personel, (TS 4156) ya göre görevleri ile ilgili kurslardan geçmiş olmalıdır.
- Yükseklik korkusu, Karanlık korkusu, olmamalıdır.
Acil Müdahale Ekiplerinin Koruyucu Malzemeleri
1- Isıya dayanıklı elbise,
2- Siperlikli baret,
3- Ön kısmı çelik takviyeli çizme, bot,
4- Eldiven,
5- Teneffüs cihazı,
6 -Battaniye,
7- Kurtarma ipleri,
8 – Kar maskesi,
9 – Baret lambası,
10 – El lambası,
11 – Sedye,
12 – Karabina,
Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)
Nomex, Kask, çizme, eldiven, Teneffüs cihazı, Koruyucu başlık, bunların hepsine birden KKD denir.
KKD’lar, tam koruma sağlamalıdır. Kendileri bir tehlike kaynağı olmamalıdır. Kullanılan vücut kısımlarına ve yapılan işe tam uygunluk sağlamalıdır. Kullanımı, bakımı ve temizliği kolay ve pratik olmalı, İş yeri koşullarına uygun olmalı, uluslararası kullanım kriterine uygun olmalıdır.
Kullanım esnasında erimemeli, alev almamalı veya yanmaya devam etmemelidir. Hasar görmüş kıyafetler kesinlikle kullanılmamalı, tamir gerektiren kıyafeti kendi imkanlarınızla tamir edilmemeli, kıyafetlerin tasarım ve beden ölçüleri ile oynamayın, bedeninize göre küçültmeyin, uluslararası standartlara göre yapılmış tasarım ve beden ölçülerine uyulmaması hayatınızı tehlikeye atabilir.
Koruyucu kıyafetler her kullanımdan sonra, görevi bırakırken veya devrederken mutlaka kontrol edilmelidir. Değişik kullanıcılar var ise, mutlaka devir teslime dikkat etmeli, Kişiye ait olan donanımlar kendi dolaplarında kapılı olarak muhafaza edilmelidir. Koruyucu giysilerin iç kısmında mutlaka tanımlayan bilgileri içeren etiket olmalıdır. Bu etikette;
- Kıyafetin uluslararası kriterlere uygunluk bilgisi,
- İmalatçının adı, Üreticinin kimlik ve seri numarası,
- Üreticinin adresi, Hangi ülkede üretildiği,
- Kıyafetin üretildiği tarih, Kıyafetin model adı, numarası veya tasarım tipi,
- Yapım malzemelerinin adları ve karışım oranları,
- Bakım ve yıkama bilgileri bulunmalıdır.
Nomexs Yangına Yaklaşım Elbisesi
Vücudu, kol ve bacakları, Isıya, Kesilmelere, Sıyrıklara Darbelere karşı korurken, bazı kimyasallara karşı da sınırlı bir koruma sağlar. Nomex malzemeden imal edilmiştir.
Nomex (meta – aramit ) ve kevler (para- aramit) gibi iki maddenin değişik oranlarda karışımından oluşur. Koruyucu elbiseler ceket ve pantolon olmak üzere 2 kısımdan oluşur.
Ceket yakası ense ve boğazı koruyacak şekilde tasarlanmış oymalı. Antistatiktir, rahat giyilip çıkartılabilmeli. Pantolon paçaları çizmeye rahat geçirilecek şekilde tasarlanmış olmalı. 800 0C ısıya dayanıklıdır.
Sıvıların dikiş yerlerinden içeri sızmasını engellemek amacıyla nem bariyerlerinin dikiş yerleri kaynak bant ile belirli sıcaklıkta kaynak yapılmış olmalı, Ceket bel bölgesini koruyacak uzunlukta ve itfaiyecinin sürünerek ilerlemesi durumunda sürünmeyi engellemeyecek kısalıkta tasarlanmış olmalı. Ceket ve pantolonun muhtelif yerlerine reflektör bant dikilmiş ve yapıştırılmış olmalı, İtfaiyecinin rahat taşıyabileceği ağırlıkta olmalı. Isı, alev ve yağmurlama testinden geçirilmiş olmalı.
Koruyucu Elbiseler 4 Katmandan Oluşur
1- Dış kumaş,
2- Nem bariyeri,
3- Isı bariyeri,
4- İç astar.
Dış Kumaş
Ceket ve pantolonun en dışında bulunan kumaştır. Bu katman ısı, su, yağ ve kimyasal sıvıların belirli oranda içeriye girmesini engelleyen katmandır.
Nem Bariyeri
Dış kumaşın altında bulunan hemen ikinci katmandır. Bu katman dışardan içeriye su geçirmeyen, içeriden dışarıya havalandırmaya (Vücutta oluşan nemin dışarıya atılması gibi) imkân sağlayan yüzeydir.
Bu katman ihtiyaç halinde birinci katmandan oluşan dış kumaşa lamine (presle yapıştırma) de edilebilir. Değişik tip ve kalitede nem bariyerleri mevcuttur.
Isı Bariyerleri
Bu katman nem bariyerlerinin hemen altında bulunan üçüncü katmandır. Bu katman dış kumaş ve nem bariyerlerini geçerek gelen ısı yüklü hava kabarcıklarını içine alarak absorbe eder. Değişik tip, ağırlık ve kalitede ısı bariyerleri mevcuttur. (Keçe ve Örgü ısı bariyeri v.b.)
İç Astar
Bu katman ısı bariyerinin hemen altında bulunan en içteki kumaştır. Bu kumaş vücutla temasta kolaylık sağlaması için imal edilmiş olup ısıya dayanıklı malzemeden dokunmuş tur.
Koruyucu kıyafetlerin uygun şekilde görevlerini yerine getirebilmesi için, imalatçı tavsiyelerine uyularak bakımlarının ve temizliğinin yapılması gerekmektedir.
Kıyafet alımlarında temizlik ve bakımın gerekirse yüklenici firma tarafından özel temizlik maddeleri kullanılarak yapılması koşulları göz önünde bulundurulmalıdır.
Elbiselerin hizmet için hazır olmalarını sağlamak için bunlara uyulmalıdır. Normal şartlarda elbiseyi en azından 6 ayda bir temizleyiniz.
Temizlik maddesi olarak klor içeren çamaşır suyu ve deterjanlar kesinlikle kullanmayınız.
Klor oranı çok düşük olsa bile kıyafetin koruyucu özelliğini azaltır. Sıvı deterjanları tercih ediniz; toz deterjan kullanmayınız.
Makinede yıkanacaksa yıkama suyu sıcaklığı 40ºC ve pamuklu/beyaz programında yıkanmalıdır. Yıkama işlemi sonunda, elbiseleri dışarıya aldıktan sonra hava sirkülasyonunun olduğu bir yere tersten asınız. Elbiseleri kurutma makinesinde kesinlikle kurutmayınız. Elbiseleri, güneş ışığına doğrudan maruz bırakmayınız.
Koruyucu kıyafetin dış kısmında yangınlardan sonra kalan çeşitli kimyasallar, yağlar, petrol ürünleri vb. artıkların ateşe maruz kaldığında tutuşmaması için kıyafetin üzerindeki bu tür artık ve kalıntıları temizleyiniz.
Koruyucu kıyafetten istenilen verimi alabilmek için kıyafetin temizliği kirlilik durumuna göre yapılmalıdır. Her durumda aynı temizlik yöntemleri uygulanmamalıdır. Farklı temizlik aşamaları uygulanmalıdır. Bu aşamalar 3 çeşittir;
1-Rutin Temizlik
Rutin temizlikte çok detaya girilmez. Kıyafet bu aşamada kullanım dışı bırakılmaz. Bu tür bir temizlikte ince kıllı bir fırça ile kıyafet üstten fırçalanarak genel olarak temizlenir. Toz veya çabucak çıkabilecek kirler bu yöntemle ortadan kaldırılmış olur.
2-Gelişmiş Temizlik
Kıyafetin çamaşır makinesinde yıkanması gerektiği durumlarda uygulanır. Rutin temizlikte çıkmayan kirler bu aşamada yukarıda açıklanan makinede yıkama şartlarına uyulması koşuluyla özel deterjanlar kullanılarak çamaşır makinesinde yıkanabilir.
3-Özel Temizlik
Rutin ve gelişmiş temizlik aşamalarında çıkarılamayan özellikle bazı kimyasalların, yağların, petrol ürünü gibi maddelerin kıyafette oluşturduğu artıkların temizlenmesi amacıyla yapılır. Özel temizlikte kıyafet kullanım dışı bırakılır. Bu tür bir temizliği bu konuda eğitimli kişiler veya yüklenici firma yapmalıdır. Eğer temizlik aşamasında kıyafetten artık ve kirler çıkmıyorsa kıyafet kullanıma verilmemelidir.
Kask
Başı vurmalar, çarpmalar ve sıcak suyun neden olacağı yaralanmalara karşı korur, Yangın ve kurtarma olaylarında kullanıcının baş bölgesini darbe, kıvılcım ve sıvı kimyasallara karşı korur.
Kaskın darbeleri emecek şekilde tasarlanması gerekmektedir. Kask, EN 443:2008 standardına uygun olarak üretilmesi gerekir. Kompozit malzemeden yapılan kask, kullanıcı için hafif olmalıdır. (ağırlığı 1.4 kg’dır.)
Ana Gövde
Koruyucu ve darbe emici özelliğe sahip. Fosforlu yapısı yoğun dumanlı ortamda görünmesini sağlar. Dışı kompozit malzemeden, iç yapısı ise darbe emici poliüretandan yapılmıştır. Ayrıca, başa göre ayarlanabilen başlık ayar mekanizması da bulunmaktadır.
Vizör (Yüz Siperi)
Polikarbonat malzemeden yapılmıştır. Yüksek ortam sıcaklıklarında tam koruma sağlamaz. Yüksek sıcaklıkta erimeye ve şekil değiştirmeye başlaması itfaiye eri için tehlike habercisidir. EN 14458:2004 standardına uygun olarak yapılmalıdır.
Bağlantı Kayışları
Ayarlanabilir alev almaz malzemeden yapılmıştır. Kayışlar içte ve çene kısmında bulunur.
Enselik
Deri veya alev almaz aramid kumaştan yapılmıştır. Enseyi sıcaklıktan ve çeşitli darbelerden korur.
Temizlik ve Bakım
Kasklar, maksimum kullanım ömrü ve sağlamlık için uygun şekilde temizlenmeli ve bakımı yapılmalıdır. Diğer koruyucu donanımlarda olduğu gibi kaskların da temizlik ve bakım prosedürleri imalatçı firmalardan istenmelidir. Uygun bakım ve kullanım için uyulması gereken noktalar şunlardır:
Kaskın üzerindeki kirleri temizleyiniz. Kirler, ısıyı kabuktan daha hızlı emer, dolayısıyla giyeni daha şiddetli ısı şartlarına maruz bırakır. Kimyasalları, yağları ve petrol ürünlerini kasktan en kısa zamanda temizleyiniz. Bu maddeler, kaskın üst malzemesini yumuşatarak vurma ve elektrik yalıtıcı korumasını azaltır.
Kaskın arka kısmında bulunan enselik kesinlikle çıkarılmamalıdır. Başa oturmayan kaskları tamir ediniz veya değiştiriniz. Kafaya oturmayan kaskların herhangi bir çarpma anında dayanma kapasitesi düşer. Askı sistemlerini (kayışlarını) sık sık bozulmalara karşı denetleyiniz. Gerekirse değiştiriniz. Hidrolik yağla temasa geçmiş kaskları kullanımdan çıkarınız ve kontrol ediniz. Bazı yağlar, kaska zarar verir ve kaskı zayıflatır.
Olay yerinde uçan çeşitli partiküllerden ve kimyasallardan yüz kısmının ve gözlerin korunması için kaskın vizörü olay yerinde mutlaka indirilmelidir. Kaskın arka kısmında personelin adının yazılabileceği isimlik bölümü yer almalıdır.
Çizme
Ayakları darbelere, sivri cisimlerin batmasına, saçılmış kimyasal maddelere, sıvıların etkilerine, yanıklara ve çarpmalara karşı korur. İtfaiyeci çizmesi EN 15090:2006 standardına uygun olması gerekmektedir.
Deri, nem bariyeri, ısı bariyeri ve iç astar olmak üzere 4 katmana sahip olması gerekir. Kullanıcının ayağına sert cisimlerin batmasını engellemek için çizmenin taban ve burun kısmında çelik tabaka bulunmalıdır. Çizme tabanı ısıya ve aşınmaya dayanıklı ve kaymaz olmalıdır. Çizme elektrik geçirmemelidir. Çizme giyimini kolaylaştırmak için çizmelerin üst kenarlarında tutacaklar bulunmalıdır.
Eldiven
Elleri ısı, kesik, sıyrık ve ezilmelere karşı korur. İtfaiyeci eldiveni EN 659 standardına uygun olması gerekmektedir. Dış kumaş, Nem bariyeri, Isı bariyeri ve İç astar olmak üzere 4 katmana sahip olması gerekir.
- Dış kısmı ve uzun bilekliği geç yanan malzemeden yapılmalıdır.
- Avuç içi kaymayı önleme amacıyla özel bir malzeme ile kaplanmalıdır.
- Su geçirmez ve alev almazlık özelliğine sahip olmalıdır.
- Isı bariyeri para-aramid malzemeden yapılmalıdır.
Temizlik
Eldiveni deterjanla elde yıkayabilirsiniz. Beyazlatıcı deterjan kullanmayınız, yıkamadan sonra ütülemeyiniz. Yıkama sonrası açık havada kurutunuz ve kurumamış eldivenleri kullanmayınız.
Kask ve ceketin örtemediği boyun, kulak ve yüz kısımlarını korur. Koruyucu başlık, yüksek ısı ve direk alev temasında yanmaya dayanıklı, erimez nitelikte olup tüm dikişlerinde aramid iplik kullanılarak, interlock örgülü olarak EN 13911:2004 standardına uygun olarak üretilmelidir. Çift katlı üretilen başlık, maske ve kask ile kullanıma uygun esneklikte olmalıdır.
Koruyucu başlığı kesinlikle kuru temizlemeye tabi tutmayınız. 40°C’yi geçmemek kaydıyla sıcak su ile yıkayabilirsiniz. Klorlu beyazlatıcılar veya bunları içeren deterjanlar kullanmayınız. Fazla suyunu atmak için başlığı sıkmayınız. Kuru bir yerde ve gölgede düzgün ve sererek kurutunuz. Herhangi bir hasar durumunda tamir ettirmeyiniz; hemen yenisiyle değiştiriniz.
Solunum Cihazı
Yüzü ve solunum sistemini zehirli hava ve yanma ürünlerine karşı korur.
Neden Kullanırız?
Akciğerlerimizin ısı, duman ve zehirli gazlardan etkilenmemesi için, Kazazedelerin aranması ve kurtarılması için, Yangın kaynağının bulunması için, solunum yollarımızın korunması için, Isının yüz bölgesine verebileceği hasarı azaltmak için, Uçan cisimlerin yüz ve göz bölgesine zarar vermesini engellemek için kullanılır .
Solunum cihazları 3 ana parçaya ayrılır;
1- Maske,
2- Sırtlık,
3-Tüp.
Maskenin Kısımları
Dış Maske
Özel bir lastikten yapılmış dış çerçeveden oluşan lastik vasıtasıyla sızdırmazlık özelliği taşır ve önünde bulunan plastik bir cam vasıtasıyla yangın yerinde önümüzü görmemizi sağlar.
İç Maske
İç Maskenin Faydalarını Üç Kısımda Toplayabiliriz
a- Nefes alıp vermemiz esnasında buharlaşmayı önler,
b- Tüpün içinde teneffüs ettiğimiz havayı dar bir hacimde kullanarak dışarı vermemizi ve maskenin buharlaşmasını önler.
c – Maske Camı: Yaklaşık 250°C’ye dayanıklı plastikten yapılmıştır. Çizilmelere karşı korunmalıdır.
Maskenin Takılması
1- Bağlarını gevşetin,
2- Askı kayışını boynunuza takın,
3- Maskeyi çeneye yerleştirip maskeyi takın,
4- Bağları sıkıştırın, çene, alın, şakak, aynı anda,
5- Maske kontrolü yapılacak, avuç içi ile,
6- Maskenin çıkarılması, geriye doğru sırası ile takımı gerçekleştirilir.
Cihaz Sırtlığının Önemi
1- Sırtımızın yaralanmasını önlemek için,
2- Basıncı düşen tüpün soğuyacağından dolayı soğuktan korumak,
3- Tüpün sabit durması ve yuvarlanmaması için önemlidir.
Sırtlıkta Bulunan Parçalar
1 – Tüp (şişe),
2 – Akciğer otomatiği,
3 – Regülatör,
4 – Manometre,
5 – Yüksek, orta ve alçak basınç hortumları,
6 – Omuz ve bel kayışları,
7 – Regülatör, tüpteki 300 bar basıncı, 5-7 bar, düşürür,
8 – Akciğer otomatiği ise, kullanıcının nefes alacağı bir bara düşürür.
Tüpler
Piyasada itfaiyecilerin kullanımı için ağırlık ve hacım olarak tekli ve çiftli tüpler bulunmaktadır.
Tekli Tüpler
11,5 kg ağırlığındadır, 300 bar hava basınçlı, 6 litre hacimli, 1800 litre hava dolu olur, (300×6=1800)
Çiftli Tüpler
16,5 kg ağırlığında, 200 bar,x 2= 400 bar, 4 litre hacimli, 1600 litre hava vardır.
Kişisel Koruyucu Hava Solunum Cihazının Çeşitleri (Kullanım amacına göre)
İtfaiye teşkilatlarında iki farklı sistemle çalışan kişisel koruyucu hava solunum cihazı kullanılır. Birincisi, açık devre sistemi, ikincisi ise kapalı devredir.
Kapalı Devre Sistem
Günümüz yangın söndürme olaylarında ve itfaiye teşkilatlarında çok nadiren kullanılır. Çoğunlukla Açık Devre sistem kullanılır. Dünya itfaiyeciliğinde olduğu gibi Türkiye’deki İtfaiye teşkilatlarında daha çok Açık Devre solunum cihazları kullanılmaktadır.
Açık Devre Solunum Cihazları
İtfaiye teşkilatlarında en çok kullanılan sistemdir. Bu sistemde, depolanmış hava solunacak basınca indirilerek kullanıcıya verilir. Kullanılan hava egzoz yardımıyla dışarı atılır.
Bu sistemde hava sıkıştırılarak tüplerde saklanır. Açık devre solunum cihazları, kapalı devre cihazlar gibi pozitif basınçla yani, maske içindeki basıncın dışarıdaki basıncın biraz üzerinde olması sebebiyle maskedeki açıklıklardan içeriye zehirli havanın girmesine engel olacak şekilde çalışmaktadır.
Kapalı Devre Solunum Cihazları
Kapalı devre solunum cihazları, itfaiye erine maksimum 4 saat yetecek kadar hava imkânı sağlamasından dolayı uzun süreli çalışma gerektiren madenlerde, yer altı ve tünel yangınları gibi bazı özel yangınlarda ve buralarda yürütülecek arama-kurtarma faaliyetlerinde kullanılır.
Kapalı devre cihazlarda kullanılan tüpte ya sıkıştırılmış hava ya da sıvı oksijen kullanılır. Açık sistemdeki gibi solunan hava dışarıya değil de, içeride tekrar solunması için sistemde kalır. Kalan hava kimyasal sistemde arındırılır ve oksijen takviyesi yapılarak tekrar sisteme verilir.
Tüplerdeki Hava Durumu
Bir insan, yatakta yatarken, bir dakika da 6 litre hava tüketiriz, otururken, bir dakikada 8-10 litre yürürken, bir dakikada 14 litre, çabuk yürürken, dakikada 20-30 litre orta zorlukta iş yaparken 30-40 litre zor iş yaparken 40-50 litre çok zor iş yararken 65-100 lire teneffüs cihazı kullanım süresi, insan yapısına göre değişir, cihaz 45 dakika dayanabilir, 50 bara düştüğü zaman siren çalar, bu da dışarı çık demektir.
Cihazın vanası açıldığında direk olarak 200 bar çıkar, bağlantı mekanizması akciğer otomatiğine 4-5 bar olarak gönderir, yine akciğer otomatiğinde bulunan mekanizma vasıtasıyla normal bir solunum olan bir bara düşürür.
Görüşmek dileğiyle…