Türkiye, hem küresel enerji dönüşümünün merkezinde yer alan hem de kendi iç dinamikleriyle şekillenen karmaşık bir enerji tablosuyla karşı karşıya.
Bu bağlamda, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın 2024-2028 Stratejik Planı, ülkemizin enerji geleceğini şekillendirecek önemli bir yol haritası niteliğindedir.
Plan, enerji arz güvenliğini sağlamaktan yenilenebilir enerji kaynaklarına geçişe, enerji verimliliğini artırmaktan enerji teknolojilerinde yerlileşmeye kadar geniş bir yelpazede hedefler belirlemiştir.
Bakanlığın bu planında yer verdiği, Stratejik Planda; “Sürdürülebilir Enerji Arz Güvenliğinin Sağlanması”, “Dışa Bağımlılığın Azaltılması”, “Net Sıfır Karbon Odaklı Enerji Dönüşümü”, “Güvenli, Sürdürülebilir ve Katma Değerli Madencilik”, “Enerji ve Maden Piyasalarımızın Ulusal ve Uluslararası Etkinliğinin Artırılması”, “Enerji ve Tabii Kaynaklar Alanında Yerli Teknolojilerin Desteklenmesi”, “Kurumsal Kapasitenin Geliştirilmesi” olmak üzere üzere 7 adet amaç ve buna bağlı hedeflerimiz ile performans göstergeleri belirtilmiştir.
Bu detaylı rapordan özellikle Türkiye’nin özellikle yenilenebilir enerji, karbon emisyonu ve bunlarla ilgili teknolojilerin artırılması ile ilgili olan bu kısımlarını ele alıp detaylı ve anlaşılır bir özet yapılmaya çalışılmıştır.
İlk amaç olarak belirlenen “Sürdürülebilir Enerji Arz Güvenliğinin Sağlanması” doğrultusunda belirlenen öncelikler şunlardır:
- Elektrik kurulu gücü, artan talepleri karşılayacak şekilde artırılacaktır.
- Elektrik iletim ve dağıtım şebekeleri, güncel ihtiyaçlara uygun şekilde güçlendirilecektir.
- Elektrik sistemine daha fazla yenilenebilir enerji kapasitesinin entegrasyonu için şebeke esnekliği geliştirilecektir.
- Petrol ve doğal gaz altyapısı bütüncül bir yaklaşımla güçlendirilecektir.
- Enerji alanında uluslararası yatırımları artırmak amacıyla iş birlikleri teşvik edilecektir.
Bu Hedefler Doğrultusunda Yapılması Planlananlar:
- Enerjide Dışa Bağımlılığın Azaltılması:
- Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanım oranı artırılacaktır.
- Güneş ve rüzgar enerjisi kapasitesine öncelik verilecektir.
- Yenilenebilir Enerji Üretim Hedefleri:
- Güneş enerjisi kurulu gücü 2024’teki 19.100 MW seviyesinden 2028’de 33.100 MW’a çıkarılacaktır.
- Rüzgar enerjisi kurulu gücü ise 2024’teki 13.300 MW’tan 2028’de 19.300 MW’a yükseltilecektir.
- Güneş ve rüzgar enerjisinin toplam yenilenebilir enerji katkısı sırasıyla %50 ve %20 olarak hedeflenmiştir.
- Enerji Verimliliğinin Artırılması:
- İletim ve dağıtım sistemlerine entegre edilen transformatör kapasitesi artırılacaktır.
- Akıllı şebeke sistemlerine yönelik planlamalar tamamlanacaktır.
- Yüksek gerilim doğru akım hat uzunluğu artırılacaktır.
- Yenilenebilir Enerji Entegrasyonu:
- Enerji sistemlerine daha fazla yenilenebilir kaynak bağlanabilmesi için batarya depolama sistemlerinin kapasitesi %40 oranında artırılacaktır.
Üçüncü sırada “NET SIFIR KARBON ODAKLI ENERJİ DÖNÜŞÜMÜ” amacı yer almaktadır. Bu kapsamda belirlenen hedefler:
- Temiz enerji kaynaklarının elektrik üretimindeki payının artırılması.
- Enerji sektöründeki karbon yoğunluğunun azaltılması.
- Enerji verimliliği çalışmalarının yaygınlaştırılması.
- Elektrikli araç dönüşümüne yönelik güçlü bir altyapının oluşturulması.
- Yeşil hidrojen ve yenilenebilir gaz değer zincirinin geliştirilmesi.
Bu hedefler doğrultusunda yapılması planlananlar:
- Enerjide Dışa Bağımlılığın Azaltılması ve Yenilenebilir Kaynakların Artırılması
- Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretiminin toplam üretim içindeki payı, %45’ten %50’ye yükseltilecektir.
- Güneş ve rüzgar enerjisinin elektrik üretimindeki toplam payı artırılarak:
- Güneş enerjisinin payı 2024’teki %8 seviyesinden 2028’de %13’e çıkarılacaktır.
- Rüzgar enerjisinin payı 2024’teki %11 seviyesinden 2028’de %13’e ulaşacaktır.
- Çatı ve cephe uygulamalı güneş enerjisi santralleri (GES) için 50 kW’a kadar olan kurulum izin ve süreçleri kolaylaştırılacak, ilgili mevzuat düzenlemeleri tamamlanacaktır.
- Çevrenin Korunması ve İklim Değişikliğiyle Mücadele
- Yenilenebilir enerji santralleri sayesinde önlenen karbon emisyon miktarı, 2024’teki 6,2 MtCO₂’den 2028’de 118,7 MtCO₂’ye çıkarılacaktır.
- Enerji verimliliği yoluyla önlenen emisyon miktarı, 2024’teki 3,24 MtCO₂’den 2028’de 50,81 MtCO₂’ye yükseltilecektir.
- Yutak alan genişletilerek enerji üretim kaynaklı emisyonların dengelenmesi için dikilen ağaç sayısı, 1 milyondan 10 milyona çıkarılacaktır.
- Enerjinin Verimli Kullanımının Sağlanması
- Enerji verimliliğiyle ülke genelinde sağlanan enerji tasarrufu, 2024’teki 2,1 milyon TEP’ten 2028’de 7,4 milyon TEP’e yükseltilecektir.
- Genel aydınlatmada kullanılan LED armatür sayısı, 2024’teki 250.000 adetten 2028’de 3.750.000 adede çıkarılacaktır.
- Bölgesel ısıtma sistemleri ve ısı pompalarının yaygınlaştırılmasına yönelik yol haritası tamamlanacaktır.
- Elektrikli Araç Altyapısının Geliştirilmesi
- Elektrikli araç şarj altyapısının güçlendirilmesi kapsamında, şarj hizmeti verilen elektrikli araç şarj soketi sayısı 2024’teki 20.000’den 2028’de 100.000’e çıkarılacaktır.
- Yeşil Hidrojen ve Yenilenebilir Gaz Değer Zincirinin Geliştirilmesi
- 2028 itibarıyla 1.500 MW elektrolizör kapasitesi kurulması hedeflenmiştir.
- Yeşil hidrojenin sınıflandırılması, sertifikasyonu ve değer zincirine ilişkin gerekli mevzuat altyapısı oluşturulacaktır.
Altıncı sırada ise “Enerji Ve Tabii Kaynaklar Alanında Yerli Teknolojilerin Desteklenmesi” yer almaktadır. Bu kapsamda belirlenen hedefler:
Araştırma, Geliştirme ve Yenilik (Ar-Ge ve Ür-Ge),
- Enerji Arz Güvenliği ve Verimliliği,
- Enerji Piyasası Altyapıları
- Enerji Kaynakları ve Ürün Teknolojilerinin Geliştirilmesi
Bu hedefler doğrultusunda yapılması planlananlar:
- Ar-Ge ve Ür-Ge Çalışmalarının Geliştirilmesi
- Yenilenebilir enerji alanında yürütülen Ar-Ge ve Ür-Ge proje sayısı, 19’dan 39’a çıkarılacaktır.
- Hidrojen değer zincirindeki teknolojilere yönelik Ar-Ge proje sayısı, 4’ten 10’a yükseltilecektir.
- Mevcut hidroelektrik santrallerin rehabilitasyonu kapsamında, yerli ve millî olarak tasarlanan türbin sayısı, 2’den 6’ya çıkarılacaktır.
- Teknoloji ve Ekipmanlarda Yerlileşme
- Öncelikli alanlarda teknoloji ve ekipmanların yerlileştirilmesi desteklenecektir.
- Yerli rüzgâr türbini geliştirme çalışmalarının tamamlanma oranı %70’ten %100’e çıkarılacaktır.
- Yerli elektrolizör ve yakıt hücresi geliştirilmesi için gerekli aksamların yerlileştirilmesine yönelik çağrılar artırılacak, bu kapsamda Ar-Ge proje sayısı 8’e ulaştırılacaktır.
- Performans ve Teknolojik İlerleme
- Enerji ve tabii kaynaklar sektöründe yerli ve millî üretim kabiliyetlerinin artırılmasına yönelik performans analizleri yapılacak, proje süreçleri hızlandırılacaktır.
Bu amaçların alt hedeflerinde diğer enerji kaynakları değerli madenler ve alt yapı çalışmaları ile ilgili olan kısımları bu kapsama dahil edilmemiştir.
Bu yazımızda ele alınan kapsamlar açısından bir değerlendirme yapılırsa; bu 2024-2028 için yayınlana plan, yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik üretimindeki payının artırılması, enerji verimliliği ile karbon emisyonlarının azaltılması ve elektrikli araçlar ile yeşil hidrojen gibi yenilikçi çözümlerin teşvik edilmesi, enerji sektöründe daha çevre dostu ve sürdürülebilir bir dönüşüm sağlamayı amaçlamaktadır.
Aynı zamanda, yerli teknolojilerin desteklenmesi ve enerji ekipmanlarının yerlileştirilmesi yoluyla, enerji arz güvenliği güçlendirilirken ekonomik bağımsızlığa da katkı sunulması amaçlanmaktadır.
Tüm bu hedeflerin gerçekleştirilmesi, enerji sektöründe uluslararası rekabet gücünü artırmanın yanı sıra, çevresel, ekonomik ve sosyal sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmayı da mümkün kılacaktır.
Görüşmek dileğiyle…
Referanslar
https://enerji.gov.tr/haber-detay?id=21398
https://enerji.gov.tr/Media/Dizin/SGB/tr/Kurumsal_Politikalar/ETKB_2024-2028_Stratejik_Plani.pdf
